Kornea gözümüzün en ön kısmında olan saydam tabakadır. Kornea göze gelen ışığın kırılmaya karşılaştığı ve kırılmaya uğradığı ilk tabakadır. Bu nedenle gözümüze ışığın sağlıklı bir şekilde girmesi açısından çok önemlidir. Kornea nakli bir çok kornea hastalığının neden olduğu problemlerde nihai bir çözüm oluşturmaktadır. Latince ismi Keratoplasti’dir.
Kornea Nakli Neden Yapılır?
Kornea nakli kornea hasarından kaynaklanan görme sorunlarında uygulanmaktadır. Ayrıca korneadan kaynaklanan ağrı sorunları da ortadan kalkabilmektedir. Aşağıdaki durumlarda uygulanmaktadır.
- Keratokonus
- Fuch’s Distrofisi
- Kornea İncelmesi
- Korneada skar (yara izi)
- Kornea ödemleri
- Enfeksiyondan kaynaklanan kornea ülserleri
- Önceki göz ameliyatlarından kaynaklanan komplikasyonlar
Riskler
Keratoplasti göreceli güvenli bir operasyondur. Ancak yine de bazı ciddi komplikasyonları da vardır.
- Göz enfeksiyonu
- Katarakt oluşması
- Göz Tansiyonu (glokom) oluşması
- Kornea dikilmesinde kullanılan dikiş materyaline bağlı sorunlar
- Kornea reddi
- Kornea ödemi
Kornea Reddinin Belirti ve Bulguları
Bazen hastanın vücudu donör korneayı (alınan kornea) reddetmek üzer bağısıklık sistemini aktive edebilir. Bu duruma ‘kornea red reaksiyonu’ adı verilir. Bu durumda ilaçlarla tedavi edilir ve fakat bazen yeniden kornea nakli gerekir. Aşağıdaki belirti ve bulgular varlığında kornea reddi olabilmektedir.
- Görme kaybı
- Ağrı
- Kızarıklık
- Işık hassasiyeti
Kornea nakillerinin yaklaşık yüzde 10’unda kornea reddi ortaya çıkmaktadır.
Kornea Nakline Hazırlık Nasıl Yapılır?
Keratoplasti öncesinde aşağıdaki aşamalardaki işlemler yapılmaktadır.
- Detaylı bir Göz Muayenesi: Ameliyata etki edebilecek sorunlar açısında ayrıntılı bir göz muayenesi yapılmalıdır.
- Göz Ölçümleri: Donör korneanın ölçüleri değerlendirilecektir.
- Kullandığınız İlaçlar: Kornea nakli öncesi bazı ilaçları bırakmanız gerekebilecektir.
- Diğer Göz Sorunlarının Çözümü: Enfeksiyon ya da diğer göz iltihaplanmaları kornea nakli başarısını düşürebilmektedir.
Donör Kornea Bulma
Kornea naklinde kullanılan donör korneaların çoğunluğu kadavra korneasıdır. Donör kornea bulmak çoğu kez böbrek ve karaciğer nakilleri kadar zor değildir. Bunun nedeni kornea nakli konusunda yapılan yasal düzenlemeler ve kornea bağışlamanın diğer organ bağışlanmasına göre daha fazla sayıda olmasıdır.
Keratoplasti için donör olan kişilerde bazı sinir sistemi hastalıklarının ve enfeksiyonların olmaması ve daha önce bir göz ameliyatı geçirmemiş olmaları gerekmektedir. Yine bilinmeyen nedenlerle ölen kişilerin korneası kornea nakli için uygun değildir.
Operasyon Esnasında Neler Yapılır?
Keratoplasti operasyonu hasta uyutularak ya da uyutulmadan yapılabilen bir operasyondur. Hastanın ve hekimin tercihi bu konuda önemlidir. En sık uygulanan kornea nakli tam kat kornea naklidir. Önce hastanın korneası trepan adı verilen bir aletle dairesel bir şekilde alınır. Daha sonra korneanızda oluşan boşluğa uyacak şekilde donör kornea kesilir. En son ise kesilen donör kornea hastanın korneanızdaki boşluğa sütüre edilir.
Bazı durumlarda hasta donör kornea almaya uygun değildir. Bu durumlarda yapay kornealar (keratoprotez) kullanılabilir.
Yarım Kat Kornea Nakli
Bazı kornea sorunlarında tam kat kornea nakli en uygun tedavi yöntemi değildir. Bu durumlarda korneanın bazı belirli katmanları ayrılarak nakil işlemi gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemler şunlardır.
- Endotelyal Keratoplasti: Bu prosedür korneanın arka katmanlarında olan sorunlarda kullanılmaktadır. Endotel tabakası korneanın en arka kısmında olan tek sıralı bir hücre tabakasıdır. Endotel hücre tabakası Descement zar adı verilen bir zar üzerinde durmaktadır. Endotel hücre tabakası ile birlikte descement membranı nakli gerçekleştirilmektedir.
- Anterior Lameller Keratoplasti: Bu prosedürde ise endotelyal keratoplastinin tersine korneanın ön kısmındaki sorunlardan dolayı yapılır. Korneanın yüzeyel kısımları donör korneadan alınan korneanın yüzeyel kısımları ile değiştirilmektedir. Bu yöntem SALK (Superficial Anterior Lamellar Keratoplasty) ve DALK (Deep Anterior Lamellar Keratoplasty) olarak iki kısma ayrılır.
Keratoplasti Sonrası Dönem
- Damlalar ve İlaçlar: Kornea nakli sonrasında göz damlaları ve bazen de oral ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar kornea iyileşmesini hızlandıran ve riskleri azaltan ilaçlardır.
- Göz Kapaması. Nakilden sonra gözü korumak için göz kapaması kullanmak önemli bir noktadır. Erken dönemde önemlidir.
- Sık Kontroller. Nakil sonrasında özellikle ilk aylarda sık kontroller genellikle gerekmektedir.
Sonuçlar
Keratoplasti sonrasında kısmi de olsa bir miktar görme seviyesi yakalanmaktadır. Sonucun nasıl olacağı çoğu kere kornea nakli olmanıza neden olan sorunla ilişkilidir.
Kornea nakli sonrasında riskler ve komplikasyonlar ameliyattan yıllar sonra dahi ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle her yıl düzenli kontrol olmak gerekmektedir. Kornea ret reaksiyonu genellikle ilaçlarla kontrol altına alınabilmektedir.
Nakil Sonrası Görme Düzeltmesi
Keratoplasti sonrasında görme seviyesi başlangıçta ameliyat olmadan öncekinden daha kötü olabilmektedir. Görmenizin artması birkaç ayı bulabilmektedir.
Nakil sonrasında korneanın dış kısımları iyileştiğinde görmeyi artırmak amacıyla birtakım uygulamalar yapılabilmektedir.
- Kornea Düzensizliğine Bağlı Astigmatı Düzeltme. Korneayı yerinde tutmak için atılan dikişler kornea yüzeyinde engebeli ve çukurlu alanlar oluşmasına neden olabilmekte ve bu da astigmata neden olabilmektedir. Bu durumda alınacak uygun dikişler astigmat miktarını azaltabilecektir.
- Görme Problemlerini Giderme: Ameliyat sonrasında ortaya çıkan miyopi, hipermetropi gibi sorunlar gözlük, kontakt lensler ve bazen lazer göz ameliyatları ile ortadan kaldırılabilmektedir.
