Doğuştan göz kapağı düşüklüğü doğumda ya da doğumdan kısa süre sonra ortaya çıkan bir ya da iki gözde göz kapağı düşüklüğünü tarif etmektedir. Bu duruma tıbbi terim olarak konjenital pitozis adı verilmektedir.
Bu sorunda temel problem göz kapağını kaldıran kastadır. Bu kasa ‘levator palpebra superioris’ adı verilmektedir. Doğuştan göz kapağı düşüklüğü olan bebek ve çocuklarda bu kas sağlıklı bir şekilde gelişmemiştir. Normal kas dokusu olması gereken bölgelerde yağ dokusu ve fibrotik doku bulunabilmektedir.
Doğuştan Göz Kapağı Düşüklüğü Belirtileri
Doğuştan göz kapağı düşüklüğü durumundan göz kapağının tipik bir görünümü mevcuttur. Çocuklar göz kapalı iken gözlerini zorlamalı bir şekilde açmaya çalışsalar bile göz kapağı düşüktür.
Bu göz kapaklarında genellikle göz kapak kıvrımı da bulunmamaktadır. Bunun nedeni ise şudur. Göz kapağını kaldıran levator palpebra superioris kasından göz kapağı cildine doğru uzanan eklenti yapıları vardır. Bu yapılar sağlıklı bir kişide göz kapağı kıvrımını oluşturmaktadır. Kasın normal bir şekilde gelişmemesi durumunda bu eklentiler de genellikle gelişmediği için kıvrımlar da ortaya çıkmamaktadır.
Bu çocuklarda çene-yukarı pozisyonu sıklıkla görülür. Özellikle her iki göz kapağında düşüklük olan durumlarda bu daha sık görülmektedir. Çocuklar çenelerini kaldırarak ve ayrıca kaşlarını da kaldırarak göz kapaklarının açılmasına çalışırlar. Kaşları kaldıran kaslar zorlandığı zaman bir miktar göz kapağının da açılmasına yardım ederler. Gözlerimizi çok büyük bir şekilde açmaya çalıştığımızda kaşlarımızın da kalkmasının nedeni alın kaslarını da çalıştırmamızdır.
Tedavi Yaklaşımı
Göz kapağı düşüklüğü şiddetli ise çocuğun göz bebeğini kapatıyorsa o gözün görme gelişimini engelleyebilir ve göz tembelliğine yol açabilir. Bu nedenle şiddetli durumlarda tedavinin hızlı yapılması son derece önemlidir. Eğer operasyon yapılana kadar gözde tembellik ortaya çıkmışsa ameliyattan sonra göz tembelliği tedavisi yapılmalıdır. Bu tedavinin etkinliği 8-9 yaşlarına kadardır.
Göz kapak seviyesindeki düşüklük hafif ise, çocuğun görmesini etkilemiyorsa ve baş pozisyonu yoksa sık aralıklarla kontrollerle durum takip edilebilir. Takiplerde göz kapağı düşmesi artarsa ve göz tembelliği oluşması açısından risk oluşturursa operasyon yapılması gerekecektir. Bu çocuklar takip edilirken çene kaldırma şeklide baş pozisyonu hassasiyetle değerlendirilmelidir. Çene kaldırma pozisyonunun ortaya çıkması ameliyat yapılması açısından bir bulgudur.
Doğuştan Göz Kapağı Düşüklüğü Ameliyatı
Ameliyatta uygulanacak yöntem göz kapağının düşüklük şiddeti ve göz kapağını kaldıran kasın fonksiyon miktarı ile ilişkilidir. Göz kapağını kaldıran kasın fonksiyonu çok yetersiz ise ‘frontal askılama’ adı verilen operasyon yapılır. Bu operasyonda göz kapağı ile alın kasları arasında bazı doğal veya yapay askı materyalleri kullanılarak askılama yapılır. Bu şekilde göz kapağı yukarı kaldırılmış olur.
Doğuştan göz kapağı düşüklüğü olan kişilerde levator kas fonksiyonu nisbeten iyi ise bu durumda levator kas kullanılarak bazı operasyonlar yapılabilir.
