Göz Tansiyonu Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Göz tansiyonu ya da glokom normal göz içi basıncının yükselerek retinadaki hücrelere zarar vermesi ve buna bağlı olarak kişide görme kaybı oluşmasıdır.  Halk arasında göz tansiyonuna ‘karasu’ adı da verilmektedir. Normal göz içi basıncı üst sınırı genellikle 21 mmHg olarak kabul edilmektedir. 

Göz Tansiyonu Neden Ortaya Çıkar?

Göz tansiyonu hastalığı tek bir hastalık değildir. Birçok farklı neden sonucunda göz tansiyonu hastalığı ortaya çıkabilir. Nedenleri farklı olmasına rağmen göz tansiyonu ortaya çıktığında görme sinirinde ortaya çıkan hasar ortak özelliktir. 

Göz tansiyonunun herhangi bir nedenle yükselmesi sonucunda görme sinirine gelen kan miktarında azalma olur ve bu da sinir hücrelerinde hasar oluşturur. 

Gözün iç kısmında bulunan basını ile gözü besleyen damarlardaki basınç arasındaki ilişki görme siniri hücrelerinin beslenmesi ile yakından ilişkilidir. Doğal olarak gözün iç kısmındaki basınç arttığında gözün kanlanması bozulur ve bu da göz tansiyonu hastalığının ortaya çıkmasına neden olur.

Gözün iç kısmında göz içi sıvısı bulunmaktadır. Bu sıvı göz içinde bir bölgede oluşturulur ve başka bir bölgede emilir. İşte bu salgılanma-emilme arasındaki dengenin emilme aleyhine bozulması sonucunda göz tansiyonu hastalığı ortaya çıkar. 

Göz Tansiyonu Belirtileri Nelerdir?

Göz tansiyonu yüksekse ve fakat çok yüksek değilse hiç bir belirti vermeyebilir. Örneğin, göz tansiyonu 27 mmHg olabilir, görme siniri hücrelerine yavaş yavaş hasar veriyor olabilir, ama kişi bu durumu hissetmeyebilir. Bu günlük muayene pratiğimizde çok sık karşılaştığımız bir durumdur. Kişi görme kaybını anladığında kaybolan görme seviyesi yeniden getirilemez.

Yukarıdaki nedenlerle göz tansiyonuna ingilizce olarak ‘thies of sight’ yani ‘görme hırsızı’ adı da verilmektedir. Nasıl ki bir hırsız evimizden bir şeyle çalarken hissettirmeden yapar, aynen bu şekilde göz tansiyonu da görmeyi hissettirmeden azaltabilir.

Göz tansiyonu bazı durumlarda çok yükselir. Örneğin 50-60 seviyelerinde olabilir. Bu durumlarda kişi gözünde şiddetli ağrı hisseder. Bunun yanında bulantı, kusma ve baş ağrısı da ortaya çıkabilir. Göz tansiyonu bu şekilde fazla yükseldiği zaman kişi birkaç gün içinde ciddi görme kaybı yaşayabilir.

Göz Tansiyonu Kaç Olmalıdır?

Göz tansiyonu normalde 21 mmHg altında olmalıdır. Ancak bu durum kesin bir sınır değildir. Kişinin kornea kalınlığı göz tansiyonu ölçümlerini etkilemektedir. Bir kişinin korneası ne kadar kalın ise göz tansiyon ölçümleri de o derecede yüksek çıkacaktır. Tam tersi de doğrudur. Dolayısıyla göz tansiyonu ölçümü yanında kişinin korneasının kalınlığı da birlikte değerlendirilmelidir. Kornea kalınlığı 480 olan bir kişi ile 620 mikron olan bir kişide göz tansiyonunun 22 mmHg çıkması birbirinden oldukça farklıdır. 

Kornea kalınlığı etkisi bertaraf edildikten sonra ‘göz tansiyonu kaç olmalıdır?’ sorusunda 21 mmHg’nın altında olması normaldir şeklinde daha doğru cevap verebiliriz. Ancak bazen göz tansiyonu 21 mmHg’nın altında olsa da glokom hastalığı ortaya çıkabilmektedir. Buna normotansif glokom yani normal basınçlı glokom adı verilmektedir.

Göz Tansiyonu Nasıl Ölçülür?

Göz tansiyonu 2 farklı yöntemle ölçülür. Göz tansiyonu ölçen cihazlara tonometre adı verilmektedir. Genel olrak iki farklı tonometre kullanılmaktadır. Havalı tonometre ve applanasyon tonometresi.

Havalı tonometre sık kullanılmaktadır. Kişi çenesini tonometre cihazının çeneliğine koyar ve karşısında bulunan dijital küçük ekrana bakarken göüne hava püskürtülür. Bu şekilde cihaz göz tansiyonunu ölçer. 

Aplanasyon tometresi adı verilen cihazlar ise göze temas ederek göz tansiyonunu ölçerler. Göze anestezik bir damla damlatılır. Tonometre cihazı korneaya temas ettirilerek göz tansiyonu ölçülür.

Göz Tansiyonu Nasıl Anlaşılır?

Göz tansiyonu çoğu kez kişi tarafından farkına varılamayacak bir durumdur. Eğer tansiyon çok yüksek değilse sinsi bir şekilde ilerleyip geri dönüşsüz görme kaybına neden olabilir. Ayrıca hastalar zaman zaman gözlerinde tam olarak tanımlayamadıkları bir rahatsızlık hissi hissedebilirler. Görme seviyesinde gün içinde değişiklik olduğunu söyleyebilirler.

Göz tansiyonu çok yüksekse görmede bulanıklık, göz ağrısı, baş ağrısı ve bulantı, kusma gibi sorunlara neden olabilir.

Göz Tansiyonu Nasıl Düşer?

Göz tansiyonu hastanın kendi alacağı bir takım önlemlerle düşmez. Göz tansiyonunun düşmesi için ya damlaların kullanılması ya da ameliyat olunması gerekmektedir. Bazen ise bazı lazer operasyonları ile göz tansiyonu kontrol altına alınabilmektedir.

Göz Tansiyonu Testi

Göz tansiyonu testi denildiğinde iki farklı testten bahsedilmektedir. Görme alanı testi ve OCT testi. Görme alanı testinde kişinin glokoma bağlı görme alanında kayıp olup olmadığı değerlendirilir. OCT testinde ise göz tansiyonu nedenli görme sinirlerinde hasar olup olmadığı değerlendirilir.

Evde Göz Tansiyonu Nasıl Ölçülür?

Göz tansiyonunu hastanın kendi kendine ölçmesini sağlamak için üretilmiş bazı cihazlar vardır. Ancak genellikle kullanımları çok kısıtlıdır ve çok kolay da değildir. Bu nedenle evde göz tansiyonu ölçümü günümüzde çok sık uygulanmamaktadır.

Göz Tansiyonu Olanlar Ne Yapmamalıdır?

Göz tansiyonu olan hastalar doktor tarafından kullanmaları istenen damlaları asla bırakmamalıdırlar. Birçok hasta ‘nasılsa görmem iyi’ şeklinde bir değerlendirmeye girerek damlalarını düzenli  olarak kullanmamakta ve sonuçta geri dönüşümsüz görme kaybı ortaya çıkmaktadır. Görme kaybı ortaya çıktığında geri döndürmek maalesef mümkün değildir.

Göz tansiyonu olanlar ilaçlarını düzenli kullansalar bile düzenli göz muayenesi olmalıdırlar. İlaçların etkisi bir süre sonra yetersiz kalabilir ve damlaların değiştirilmesi ya da  tedaviye damla ilave edilmesi gerekebilmektedir.

Göz Tansiyonu İlaçları

Göz tansiyonu ilaçları ya da damlaları birkaç grup altında değerlendirilen damlalardır. Bu damlalar bazen tek bir damla olarak başlanır, bazen ise kombine tedaviler uygulanabilir. Bazı göz tansiyon damlaları diğerlerinden bir hastada daha etkili olabilmektedir. Bu nedenle tedavinin başlangıcında sık aralıklarla muayene olunarak hastaya en uygun damlanın ve dozun bulunması önemlidir.

Göz Tansiyonu Baş Ağrısı Yapar mı?

Göz tansiyonu (glokom) baş ağrısı yapabilir. Ancak göz tansiyonunun baş ağrısı yapması için çok fazla yükselmiş olması gerekmektedir. Normal göz tansiyonu 21 mmHg’nın altında kabul edilir. Göz tansiyonu 35-40 mmHg üzerine çıkana kadar gözde genellikle ağrı yapmaz. Ancak göz tansiyono 50 mmHG üzerine çıktığında ise genellikle hem göz ağrısı hem de baş ağrısı yapmaktadır.  

Göz Tansiyonu Kaç Olursa Kör Eder?

Göz tansiyonu (glokom)  kontrolsüz olduğunda yani tedavi edilmediğinde değer ne olursa olsun kör edebilir. Ancak süresi değişir. Örneğin göz tansiyonunun 60-70 mm Hg üzerinde olması günler içinde kişiyi kör edebilirken, 25-30 mm Hg seviyelerinde aylar hatta yıllar içinde körlüğe neden olabilir.

Kimler Göz Tansiyonuna Meyillidir?

Glokom herkeste ve her yaşta görülebilir. Ancak 40 yaşın üzerinde olanlar, ailesinde glokom bulunan kişiler, şeker hastalığı, hipertansiyonu, yüksek miyopisi ve damar hastalığı bulunanlar ile herhangi bir nedenle uzun süreli kortizon tedavisi görmüş kişiler glokomun daha sık görüldüğü grupta yer alırlar. 

Glokom hastalığının ailesel geçişinin önemli olduğu ve ailesinde göz tansiyonu bulunan kişilerin bu hastalığın görülmesi açısından normale göre 8 kat daha fazla risk altında olduğu göz önünde tutulmalıdır.

Göz Tansiyonu Teşhisi Nasıl Yapılır?

Göz tansiyonu çoğu kez herhangi bir belirti vermediğinden ve oluşan görme kaybı geri döndürülemediğinden erken tanı çok önemlidir. Hastalık ne kadar erken tespit edilirse, görme kaybı da o derece az olacaktır. Glokom tanısında konunun uzmanı göz hekimi tarafından yapılan detaylı bir göz muayenesi çok önemlidir. Bu muayenede görme keskinliğinin belirlenmesinin ve rutin göz kontrollerinin yanı sıra göz içi basıncının yani göz tansiyonunun ölçümü de yapılır?

Göz tansiyonunun normalden yüksek olduğu veya normal olduğu halde göz sinirinin hasar gördüğünden şüphelenilen olgularda bilgisayarlı görme alanı ve göz siniri analiz tetkikleri göz sinirinin hasarının varlığının ve derecesinin belirlenmesinde, zaman içindeki değişimin saptanmasında önemlidir.

Göz Tansiyonu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Glokom hastalığının tanısı konulduktan sonra tedavide amaç göz tansiyonunu düşürerek göz sinirinin hasarını durdurmak ve görme kaybının ilerlemesini engellemektir. Bu amaçla uygulanabilecek yöntemler ilaç tedavisi, lazer tedavisi ve cerrahi tedavi olarak üçe ayrılabilir.

Günümüzde genelde tanı sonrası ilk seçilen yöntemin ilaç tedavisidir. Ancak ilaç tedavisine yeterli yanıt alınamayan durumlarda göz tansiyonu ameliyatları da gerekebilmektedir.  

Glokomda ilaç tedavisinde son yıllarda önemli gelişmeler sağlanmış, etkili yeni ilaçlar tedavinin başarısını büyük ölçüde artırmıştır. İlaç tedavisinde önemli olan hastanın ilaçları sürekli olarak düzenli kullanmasıdır. İlaç kullandırılmayan veya ilaç tedavisine yanıt vermeyen olgularda kullanılan cerrahi yöntemler de son yıllarda giderek artan oranda başarılı olmakta, sürekli ilaç kullanım zorunluluğunu da ortadan kaldırarak etkili tedavi sağlayabilmektedir.

Lazer ile Göz Tansiyonu Tedavisi

SLT ve ALT adı verilen lazerler ile de göz tansiyonu tedavisi yapılabilmektedir. Ancak bu lazer yöntemlerini göz tansiyonunun tamamen ortadan kaldıran yöntemler olarak düşünmemek gerekir. Bu lazerler göz tansiyonunun birkaç yıl daha düşük seyretmesine yardım eden lazerlerdir. Damla tedavileri gibi bu lazer tedavilerinin etkileri kişiden kişiye değişmektedir.