Gözyaşı kanalı her iki göz kapağının iç tarafında bulunan toplu iğne başı büyüklüğündeki deliklerden (punktum) başlar ve burnun alt kısmına kadar uzanarak burun boşluğuna açılır. Ağlayınca burnun akması gözle burun arasındaki bu bağlantı nedeni iledir. Punktumlar kanalikül denilen yaklaşık 1 cm uzunluğundaki küçük kanallarla devam ederek birleşir ve ortak kanalikülü oluşturur. Ortak kanalikül göz yaşı kesesine açılır. Göz yaşı kesesi ana gözyaşı kanalı ile devam ederek burun boşluğuna açılır. Gözyaşı kanal tıkanıklığı sonucunda göz sulanması ortaya çıkar. Gözyaşı kanalı şematik olarak şekilde görülmektedir.
Gözyaşı Kanal Tıkanıklıkları
Gözyaşı kanal tıkanıklığı yukarıda bahsedilen anatomik yolların herhangi birisinde ortaya çıkabilmektedir. Yani henüz kanalın başlangıç kısmı olan ve punktum adı verilen deliklerden başlayarak alt, üst ve ortak kanalikül yapılarında, gözyaşı kesesi seviyesinde ve ana gözyaşı kanalı seviyesinde tıkanıklıklar oluşabilmektedir. Gözyaşı kanal tıkanıklığının hangi seviyede olduğunu belirlemek yapılacak tedavi açısından çok önemlidir. Punktum seviyesinde olan bir darlıktan dolayı gözyaşı kesesine yapılacak bir operasyon hastanın şikayetlerini ortadan kaldırmayacaktır. Bu nedenle gözyaşı kanal tıkanıklığının ortaya çıktığı noktayı doğru tanımlamak önemlidir.
Gözyaşı Kanal Tıkanıklığı Ne Yapar?
Gözyaşı kanal tıkanıklığı sonucunda gözyaşı akacak yol bulamadığı için göz sulanması şikayeti ortaya çıkar. Her göz sulanması gözyaşı kanal tıkanıklığından kaynaklanmaz. Göz enfeksiyonları, göz kuruluğunun başlangıç aşamaları, göze yabancı cisim temaslar gibi birçok neden gözde sulanmaya yol açabilir. Ancak bu durumların her birinin kendine özgü özellikleri bulunduğundan gözyaşı kanal tıkanıklığı teşhisinin konulması genellikle zor değildir. Göz yaşı kanal tıkanıklıkları sonucunda bazen göz yaşı kesesinde apse ve enfeksiyonlar ortaya çıkabilir.
Göz Sulanması ve Gözyaşı Kanal Tıkanıklığı Sebebi Nasıl Tespit Edilir?
Rutin göz muayenesinde göz hekimi biyomikroskop ile gözü inceler ve gözdeki alerjiyi ve enfeksiyonu tesbit edebilir. Kuruluk nedeniyle oluşan refleks sulanmaların tespitinde shirmer testi denilen göz kapaklarının içine yerleştirilen birer test kağıdıyla göz yaşı miktarı ölçülebilir. Göz sulanması konjonktivite veya refleks sulanma artışına bağlı ise verilen ilaç tedavileriyle genelde hastanın şikayetleri geçer. Göz yaşı yollarının darlık veya tıkanıklarında ise sorun mekanik olduğu için hasta ilaçtan fayda görmez ve sulanmanın tamamen geçmesi için genelde ameliyat gerekir.
Erişkinlerde Göz Sulanması ve Punktoplasti
Göz yaşı kanalını başlangıç kısımlarına punktum denir. Punktumlar alt ve üst kapakların iç kısımlarında toplu iğne başı büyüklüğünde deliklerdir. Nadiren doğuştan oluşmamış olabilir. Daha sık olarak ileri yaşlarda punktum darlıkları ortaya çıkabilmektedir. Başlangıçta göz sulanması şikayeti olmayan bir hastada çapaklanma olmadan sadece sulanma şikayeti başlamışsa punktumlar dikkatle değerlendirilmelidir. Punktum darlıklarının tedavisi kolay ve etkilidir. Bu müdahale ayaktan yapılır, 5 dakika sürer, gözler bantlanmaz ve hastanın günlük hayatında bir kısıtlama yapmaz.
Kanalikül Tıkanıklıkları
Göz yaşı yollarının ikinci kısmı kanalikül denilen kapaklardan göz yaşı kesesine uzanan küçük kanallar ve bunların keseye girmeden hemen önce birleşerek oluşturduğu ortak kanaliküldür. Bu kısımlarda oluşan darlık veya tam tıkanmalarda da genelde sadece sulanma şikayeti olur, çapaklanma veya iltihabi akıntı olmaz. Tıkanıklık sadece bu kısımdaysa ve ana kanal açıksa açık ameliyatsız sadece kanaliküllere tüp takılması tedavide yeterlidir. Bu tüp 3-6 ay kaldıktan sonra çıkarılır.
Gözyaşı Kanal Tıkanıklığı ve DSR Ameliyatı
DSR diye bilinen gözyaşı ana kanal tıkanıklığı ameliyatı 3 şekilde yapılabilir. Birincisi burun kökünden 1 cm cilt kesisi ile girilerek yapılan açık yöntem, ikincisi burundan girilerek yapılan endoskopik yöntem, üçüncüsü punktumdan (göz pınarından) girilerek yapılan lazer DSR. Bu üç yöntem içinde en sık uygulanan ve başarı oranı en fazla olan ( neredeyse %100 dür) cilt oluyla yapılan açık (eksternal DSR) yöntemidir. Bu yöntemin en büyük dezavantajı ciltte iz bırakabilmesidir. Buna rağmen cilt kesisini mümkün olduğunca küçük yapan tecrübeli cerrahlarda bu ihtimal yok denecek kadar azdır. Açık yöntemde ameliyat süresi ortalama yarım saattir. Lokal veya genel anestezi altında uygulanabilir. Ameliyat sonrasında burun kanaması olmasın diye gerekirse 2 günlük burun tamponu konabilir. Eşlik eden punktum ve kanalikül darlığı veya tıkanıklığı yoksa tüp takılmasına gerek yoktur.
Göz yaşı kanal tıkanıklıklarının büyük bölümünü ana gözyaşı kanal tıkanıklıkları oluşturur. Bu hastalarda gözde sulanma , çapaklanma, ağrı, kızarıklık iltihaplı akıntı şikayetleri vardır. Zaman zaman akut enfeksiyon atakları da oluşabilir. Burun kökünde ağrı, şişlik kızarıklık oluşur ve oral antibiyotik kullanılması gerekir. Ana göz yaşı kanal tıkanıklığının tedavisi cerrahidir. Bu ameliyatta göz yaşı kanalı buruna ağızlaştırılır.
Gözyaşı Kanal Tıkanıklığı ve Lazer DSR
Yukarıda bahsedilen açık DSR yönteminin aksine diğer iki yöntem ciltte iz kalma riski olmaması, ameliyat süresinin kısa olması, daha hızlı iyileşmesi, kanama riskinin daha az olması gibi avantajlara sahip olmasına rağmen ikisinin de başarı oranı açık ameliyata göre daha düşüktür ve daha sık tüp takılmasını gerektirir. Kanal tıkanıklıklarının ilk elden başarılı olarak ameliyat edilmesi önemlidir. Çünkü tekrarlayan kanal tıkanıklıklarının tedavisi daha zor ve ameliyat başarısı daha düşüktür ve hemen hepsinde tüp takılmasını gerektirir. Kanal ameliyatlarında tüp gerekmedikçe takılmamalıdır. Çünkü bazen takılan silikon tüpe karşı olaşan reaksiyon bizzat tıkanma sebebi olabilmektedir.
Bebeklerde Göz Sulanması ve Tedavisi
Bebeklik döneminde göz sulanması sık rastlanan bir durumdur. Sebebi göz yaşı kanalının alt ucunda bulunan Hasner Valvi dediğimiz bir zar yapının açılmamasından dolayıdır. Genellikle doğumdan 1-2 ay sonra gözde sulanma ve çapaklanma ile kendini gösterir. Bir veya iki gözde birden olabilir. Göz yaşı üretimi genellikle doğumdan 2 ay sonra başladığı için ilk aylarda sulanma görülmeyebilir. Çocuk sabah kalkınca kirpikler yapışık ve çapaklıdır.
Bebeklerde Gözyaşı Kanal Tıkanıklığına Nasıl Yaklaşılır?
Tedavide genellikle bir yaşına kadar takip edilir. Bu süre içinde gözde oluşan enfeksiyonla mücadele edilir. Oluşan çapaklar kaynatılıp soğutulmuş ılık suyla yumuşatılarak temizlenir. Bebek şampuanı kullanılarak göz kapağı yıkanır ve antibiyotik damla kullanılır. Zamanla kanalın kendiliğinden açılması mümkün olacağı için 1 yaşına kadar müdahale edilmeden takibi uygundur. Çocuk 3 aylık olunca kanal açılmamışsa masaj uygulanır. Masaj sabah akşam 15-20 kez tekrarlanır. Burun kökünde, göz yaşı kesesi bölgesine derince parmak ucuyla bastırılıp oluşturulacak basınçla göz yaşı kanalının alt ucundaki zar patlatılmaya çalışılır. Bir yaşına kadar tüm bu tedavilerle kanal açılmazsa ‘probing’ denilen operasyon yapılır.
Bebeklerde 12 aylık olana kadar göz sulanması sık görülmektedir. Ancak 12 aya kadar genellikle kendiliğinden ortadan kalkmaktadır.
Probing (Problama) İşlemi Nedir?
‘Probing’ işleminde anestezi altında göz yaşı yollarına sokulan sonda ile açılmamış olan zar patlatılır. İşlem süresi ortalama 5 dakikadır. Ameliyatta herhangi bir kesi yapılmaz, ağrısız ve kansızdır. Ameliyat sonrası göz kapatılmaz, 1 hafta damla kullandırılır. Probing işleminin ilk 3 yaş içinde başarı oranı yüksektir. Daha ileri yaşlarda başarı oranı düşer. İlk sondayla açılmayan olgulara 2 ay sonra 2. sondalama yapılabilir, yine açılmazsa göz yaşı yollarına tüp takılır. Tüp 3 – 6 ay yerinde bırakıldıktan sonra alınır. Sondalama beş yaşından sonra etkili olmadığı için genelde uygulanmaz, geç kalınan, tekrarlanan sondalama ve tüp takılması girişimlerine rağmen açılmayan olgulara DSR denilen ameliyat gerekir.
Problama işlemi bebeklerde 12 ay sonra erdikten sonra yapılır. Bu işlemde alt göz kapağındaki punktum adı verilen gözyaşı deliğinden girilerek gözyaşı kanalındaki açılmamış olan zar delinir.
Her iki göz punktum ameliyati yapildi lokal anestezi ile. Sol goze mini monaco adli bir tüp takildi. Digerine de daha ileri bir teknik kullandim dedi doktor. Bir hafta oluyor tüp takilan gozde hala sulanma devam ediyor. Digerinde de var ama azaldi. Tüp de cozum degilse , baska ne yapilabilir?
Aynı sorun bende de var napacagimi şaşırdım dünyanın ilaçlarını kullandım ama geçmedi yillarca , tüp takılması lazım demişti doktor geçen sene damla yazmıştı geçmezse demişti sonra sulanma Bi ara geçti bu sefer biber gibi yanıyor gözüm akması rahatlikmis dedim bu sefer, 2 senedir gözüm yaniyo, 2012 yılından beri sol gözümde ıslaklığı vardı herkes ağlıyor musun derdi şimdi şelale gibi akiyo goz altı derim karıştı goz akmadindan, şimdi ben tüp taktirirsam çözüm olur mu ,ama goz delikleri açık demişti doktorlar 3 defa iğne sokuldu tıkanıklık yokmuş ben hala çözüm bulamadım gözüme hiç Bi ilaç fayda vermedi, artık tüp düşünmeye başladım ama o da çare olur mu bilemiyorum;(
Göz kuruluğu bende de vardı.ama öyle çapaklanma kızarma vs durumu yoktu.iki gün önce anlattığınız işlem yapıldı.küçücük bir parçalar takıldı zamanla onun eriyip yok olacağını söyledi doktorum.önceden tv yi bulanık görürdüm iki gündür görmem netleşti.ayrıca damla verdi (Refresh relieva)günde bir kez kullanmam gerekirmiş.yapılan işlemin ne olduğunu araştırırken yazınızı gördüm ve yazdım. İyi çalışmalar.
Valla bende amaliyat oldun 6 ay olucak halen sulanma var
Göz kuruluğu bende de vardı.ama öyle çapaklanma kızarma vs durumu yoktu.iki gün önce anlattığınız işlem yapıldı.küçücük bir parçalar takıldı zamanla onun eriyip yok olacağını söyledi doktorum.önceden tv yi bulanık görürdüm iki gündür görmem netleşti.ayrıca damla verdi (Refresh relieva)günde bir kez kullanmam gerekirmiş.yapılan işlemin ne olduğunu araştırırken yazınızı gördüm ve yazdım. İyi çalışmalar.
Güzel dilekleriniz için Çok teşekkür ederim Nevim Hanım..
Merhaba 1.5 yaşımda kızıma sondalama yapıldı ve direk tüp takıldı doktoru 3-4 ay sonra çıkarıcam dedi çıkarma işlemi için poliklinikte çıkarıcam kolay dedi ama ne şekilde çıkıcak anlamış değilim
Ya benim oğluma da takılıcak aynı şeyi söylendi cımbız gibi bir aletle çekip çıkarılacağı söylendi ameliyat sonrası zorluk cektiniz mi acaba
Merhaba Merve hanım aynı işlem benim 1 buçuk yaşındaki oğluma haftaya uygulanacak doktorumuz bize iki ay sonra poliknlkte tüpü cımbız gibi bir aletle çekip çıkarılacağı söyledi basit dedi ama bilemiyorum tedirginim tabi benim size sormak istediğim soru ameliyat sonrası zorluk çektiniz mi tüp gözü rahatsız ediyor mu bebek sürekli elini gözüne götürüyormu tüpü görebiliyor musunuz ben çocuğun gözlerini ovsutur vs tüp ü çeker gözüne zarar verir diye korkuyorum çünkü bana biraz ameliyat sonrası tecrübelerinizi paylaşır mısınız lütfen
Yeşim hanım geçmiş olsun bana da bilgi verir misiniz lütfen
Merve hanım merhaba benim oğluma da aynı işlem uygulanacak rica etsem bilgi verir misiniz nasıl oldu ameliyat zor muydu
Herkese merhaba, bu mesajı ben gibi araştırıp hiç bir yorum bulamayan anneler babalar için yazıyorum .Çocuğuma sondalama işlemi yapıldı ve tüp takıldı gözüne .Ameliyat öncesi amestesi ve çocuk doktoru görüp tahlil istedibir gün sonraya gün verildi ve ameliyata girdi zameliyar öncesi sakinleştirici şurup verildi sonrası ameliyata alındı genel anestezi ile .Ameliyat 50 dkkya yakın sürdü narkoz sonrası çocuğum çok kötü oldu resmen kendini yerden yere attı .Narkoz etkisindenmis gözü kapalı yada burnu tamponlu gelmedi 2 hafta boyunca göz ve burun damlasi verildi daha 2.gun su an .Umarım ben gibi araştırıp yorum arayan kişilerin işine yarar herkese geçmiş olsun
Teşekkürler..
Sayın hocam bendede kanal tıkanıklığı tanısı koydular göz kuruluğuna var damla kullanıyorum fakat dışa akan göz yaşı şimdi tamamen durdu 3 ay falan sürdü şimdi firması iyimi kötümü bilemedim oneriniz nedir simdiden tesekkurler
Nerde yaptrdn dikiş kesme oldu mu lütfen cvp
Sayın hocam bendede kanal tıkanıklığı tanısı koydular göz kuruluğuna var damla kullanıyorum fakat dışa akan göz yaşı şimdi tamamen durdu 3 ay falan sürdü şimdi firması iyimi kötümü bilemedim oneriniz nedir simdiden tesekkurler