Cross Linking ve Keratokonus

Cross linking tedavisi gözün kornea tabakasının bir hastalığı olan keratokonus hastalığında uygulanan bir tedavi şeklidir. Kornea gözümüzün en ön kısmında olan ve saydam olan tabakadır. 

Korneanın kişiler arasında küçük farklılıklar olmakla birlikte normal bir eğimi vardır. Eğimi ne kadar fazla ise kırıcılığı da o oranda fazladır. Keratokonus hastalığında kornea dokusundaki zayıflıktan dolayı öne doğru bombeleşmeye başlar. Bu bombeleşme sonucunda başlangıçta gözlüklerle ya da kontakt lenslerle düzeltilebilen derecede miyop ve astigmat ortaya çıkar. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde kalıcı görme kayıpları yaşanır. Cross linking tedavisi keratokonus hastalığının ilerlemesini durduran bir cerrahi işlemdir.

Keratokonus hastalığında Cross Linking Tedavisi

Keratokonus hastalığının başlangıç dönemlerinde hastada ortaya çıkan miyopi ve astigmatizma gözlüklerle ve kontakt lenslerle düzeltilebilir. Ancak bu tedavi hastanın görmesini düzeltmeye yönelik bir tedavi olup hastalığın ilerlemesi üzerinde herhangi bir etkiye sahip değildir.

Keratokonus hastalığında cross linking tedavisi ilk olarak 1997 yılında Almanya’da Eberhard Spoerl tarafından Dresden Teknoloji Üniversitesinde geliştirilmiştir. Son 15 yıl içinde yaygın kullanıma girmiş bir tedavi yöntemidir. 

Cross Linking Nasıl Uygulanır?

Keratokonüs hastalığı 10-30 yaşlar arasında genellikle hızlı ilerlemektedir. Bu dönemde çapraz bağlama ya da cross linking adı verilen tedavinin uygulanması çok önemlidir. Keratokonus hastalığında cross linking tedavisi uygulamasında korneaya B2 vitamini (riboflavin) damlatılarak ultraviyole A ışığına maruz bırakılır. Bu prosedür sonucunda korneadaki kollajen molekülleri arasında çapraz köprüler kurularak kornea dokusunun iç sağlamlığı artırılır. Cross linking tedavisi ile keratokonus hastalığının ilerlemesi yüzde 90’nın üzerindeki başarı oranlarında durdurulur. Tedavisinden sonra hastanın takipleri sürdürülmeye devam edilmelidir.

Cross Linking Tedavisi İçin Zaman Kaybetmeyin

Cross Linking tedavisi keratokonus hastalığının ilerleyici olduğu dönemde uygulanan bir tedavi şeklidir. Bazı hastalarımız bu tedavinin önemini  ayrıntılı anlatmamıza rağmen tam olarak anlayamamakta ve zaman kaybetmektedir. Keratokonus hastalığında kaybedilen zamanla birlikte kaybedilen görme seviyesi cross linking tedavisi ile düzelmeyebilir. Bu tedavi hastalığı olduğu yerde durdurur ve o zaman kadar olan görme kaybı kalıcı hale gelmiş olur. Bu nedenle hastaların bu tedavinin gerekli olduğu hallerde tedaviyi ertelememesi çok önemlidir.

Cross linking tedavisi sadece keratokonus hastalarında uygulanmaz. Keratokonus, kornea ektazileri adı verilen bir grup hastalık sınıfının içerisinde değerlendirilmektedir. Pellusid marjinal dejenerasyon ve LASİK excimer lazer operasyonu sonrasında ortaya çıkabilen ektazilerde cross linking tedavisi korneadaki sorunu durdurabilmektedir.

Cross Linking Her Keratokonus Hastasına Uygulanabilir mi?

Hayır! Çünkü bu tedavinin uygulanabilmesi için kornea kalınlığının epitel hücre tabakası uzaklaştırıldıktan sonra en az 400 mikron olması gerekmektedir. Bu da doğrudan keratokonus şiddetine bağlıdır. Keratokonus ilerledikçe kornea incelir. Bu nedenle keratokonus teşhisi konulan hastaların durumu ciddiye almaları ve tedavi gerekiyorsa bir an önce olmaları en uygun olandır. Hastalığın ileri safhalarında kornea çok incelir ve cross linking tedavisi yapılamaz hale gelebilir.

Cross linking tedavisi nasıl uygulanır?

Tedavi gözlerde tek tek ya da birlikte aynı seansta uygulanabilir. Önce korneanın en üstteki tabakası olan epitel hücre tabakası alkol uygulanarak korneadan uzaklaştırılır. Epitel hücre tabakasının hemen altında stroma yer almaktadır. Tedavinin asıl etkili olmasını istediğimiz bölge stroma tabakasıdır çünkü kollajen lifleri bu tabakada yer almaktadır.

Önce yarım saat süreyle her iki dakikada 1 damla B2 vitamini (riboflavin) damlatılır. Yarım saat sonra kornea riboflavine doymuş olur. Daha sonra 10 dk ile 30 dakika arasında bir süre ile korneaya Ultraviyole A ışığı tatbik edilir. Korneada UV-A ışığı ile riboflavin reaksiyona girdiğinde kollajen lifleri arasında çapraz bağlantılar oluşur. Bu da korneanın iç sağlamlığını artırır.

Cross linking tedavisi sonrası erken dönem nasıl geçmektedir?

Her iki gözde tedavi yaklaşık 1.5 saat kadar sürmektedir. Tedavi bittikten sonra kornea üzerine koruyucu kontakt lens yerleştirilir. İşlem esnasında hastanı gözüne damlatılan anestezik damlanın etkisi yaklaşık 30 dakika kadar sürer. Anastezik damla etkidi bittiğinde hasta gözünde yanma, batma, sulanma başlar. Bunun nedeni cross linking tedavisinin başında korneanın en üstteki tabakası olan epitel hücre tabakasını ortamdan uzaklaştırmamızdır. Bu hücreler uzaklaştırıldığında korneadaki sinir lifleri açıkta kaldığından dolayı batma, yanma ve sulanma şikayetleri olmaktadır.

Bu şikayetler yaklaşık 2 gün daha sürer. Bu sürede epitel hücreleri çoğalarak açılan kısmı kapatır. Epitel hücreleri çoğaldıkça ve açıklığı kapattıkça şikayetler azalır. Birçok hasta 3. gün genellikle rahatlamış olmaktadır. 3. günden sonra hasta günlük rutin işlerini kolaylıkla yapabilecektir. Ancak  hastanın görmesi biraz bulanık olacaktır. Bu bulanıklık korneadaki iyileşme reaksiyonunun bir sonucudur ve zamanla azalacaktır.

Tedavisi sonrası geç dönem nasıl geçmektedir?

Cross linking tedavisi sonrasında kısa-orta dönemde hastanın görmesinde bir miktar bulanıklık olacaktır. Bulanıklık şiddeti ve ne kadar süreceği hastalar arasında ciddi farklılıklar göstermektedir. Bazı hastalarda 15-20 gün sonra görme düzelirken bazı hastalarda ise bu süre 3-4 ay kadar sürebilir. 

Tedavi sonrasında başlangıçta 3 ay aralarla hasta takip edilir. Kornea topografisi ve ayrıntılı göz muayenesi  ile keratokonus hastalığının ilerleme gösterip göstermediği saptanır. Daha sonra takip araları hastanın yaşı ve göz durumu da dikkate alınarak 6 aya çıkarılır. 

Cross Linking Yan Etkileri

Tedavinin en sık görülen yan etkilerinden biri  korneal haze adı verilen korneda bir bulanıklık oluşması durumudur. Kornal haze adı verilen bu durum aslında korneanın yapılan işleme karşı verdiği bir reaksiyondur. Korneal haze genellikle birkaç hafta ya da ay içerisinde kendiliğinden düzelmektedir. Ancak nadir de olsa korneada kalıcı bulanıklık olması da ihtimal dahilindedir. Tedavi yapılacak hastalar bu tedavi uygunluğu açısından ciddi anlamda değerlendirildiğinde bu yan etkiler çok azalmaktadır. 

Korneal haze yanında korneal striae adı verilen korneada çizgilenmeler, punktat keratit adı verilen korneada noktasal iltihaplanan odakları, kornea yüzeyindeki epitel hücre tabakasında defekt ve göz ağrıları ortaya çıkabilmektedir. Ancak bu durumlar çok çok nadirdir ve genellikle ciddi görme sorunlarına nihai olarak yol açmazlar.