Trigeminal nevralji ani ortaya çıkan bir yüz ağrısı tipidir. Hastalar tarafından çene, diş ve dişetlerinde tabancanın ateşlemesi ya da elektrik çarpması gibi aniden ortaya çıkan bir ağrı olarak tarif edilmektedir.
Trigeminal nevralji önceden tahmin edilemeyen zamanlarda ortaya çıkar ve birkaç saniye ile 2 dakika arasında sürebilmektedir. Ağrı atağı başladığı gibi ani bir şekilde ortadan kaybolur.
Çoğu hastada trigeminal nevralji yüzün tek bir tarafında ve genellikle alt yüz bölgesinde ortaya çıkar. Ancak çok nadiren aynı anda olmasa bile yüzün her iki yanında da ortaya çıkabilmektedir.
Ağrı atakları gün, hafta ya da ay içinde düzenli şekilde ortaya çıkabilir. Ancak şiddetli durumlarda aynı gün içinde yüzlerce kez ağrı atağı olabilir.
Ağrı bazı durumlarda hafifleyebilir ya da aylarca hatta bir yıl boyunca ortaya çıkmayabilir. Ancak zamanla ağrılar arasındaki süre genellikle kısalır.
Bazı hastalarda ağrı devamlılık gösteren zonklayıcı ya da yanma tarzında olabilir ki bu durumlarda yine sert ve ani ataklar ortaya çıkabilir.
Trigeminal nevralji ile yaşamak zordur. Kişinin hayat kalitesini çok olumsuz etkileyip kilo kaybı, çevreden izolasyon ve depresyona neden olabilir.
Trigeminal Nevraljinin Nedeni Nedir?
Trigeminal nevralji genellikle trigeminal sinirin bası altında kalması sonucu ortaya çıkar. Trigeminal sinir yüz, diş ve ağızdan ağrı ve dokunma duyusunu beyine ileten sinirdir. Bası genellikle sinirin komşuluğunda bulunan bir kan damarı tarafından ortaya çıkmaktadır.
Trigeminal nevralji multiple skleroz (MS) ya da herhangi bir tümör tarafından trigeminal sinir hasara uğradığı durumlarında da ortaya çıkabilmektedir.
Ağrı atakları genellikle yüze hafifçe dokunma, yüz yıkama, yeme ve diş fırçalama gibi bir tetikleyici durum varlığında ortaya çıkar. Ancak bazen hafif bir rüzgar esintisi, klima esintisi ya da baş ve yüz hareketi ile birlikte de ortaya çıkabilir. Ağrı bazen herhangi bir tetikleyici olmadan da ortaya çıkabilmektedir.
Sıklık
Trigeminal nevralji sıklığı kesin olarak bilinmemekle birlikte yüz bin kişide 10 kişi kadar bir sıklığı olduğu tahmin edilmektedir. Kadınlarda daha sıktır ve genellikle 50-60 yaşlarında görülür. 40 yaş altında nadir görülmektedir.
Trigeminal Nevralji Tedavisi
Trigeminal nevralji genellikle uzun süren bir durumdur ve ataklar arasındaki süre genellikle zamanla azalmaktadır. Mevcut tedaviler çoğu hastada az ya da çok etkili olmaktadır.
Tedavide karbamazepin adı verilen ve epilepsi (sara hastalığı) tedavisinde kullanılan bir ilaç sık kullanılmaktadır. Karbamazepin sinirde ağrı mesajlarına ait elektrik yanıtlarının hızını azalttığı için etkili olmaktadır. Karbamazepin tedavisinde doz günler ve haftalar içinde artırılarak kanda etkili seviyelere getirilerek etkisini göstermektedir. Ağrı hafiflemediği veya ortadan kalkmadığı müddetçe tedavi birkaç yıl sürdürülür. Ağrı remisyon (azalma ya da kaybolma) dönemine girdiğinde karbamazepin aniden kesilmez, zamana yayılarak kesilir.
Trigeminal nevralji tedavisinde trigeminal sinire hasar vermek yoluyla etki gösteren bazı küçük cerrahi girişimler de vardır. Ancak bu tedavi yöntemlerinin etkinliği genellikle birkaç yıl sürmektedir.
Tedavide kafa içi açık ameliyat ile trigeminal sinire damarlarca yapılan basınını ortadan kaldırılması şejklinde bir yöntem de vardır. Ancak bu ameliyatın işitme kaybı, yüzde hissizlik, felç gibi ciddi riskleri vardır.
