Hızlı Ulaşın
Epiretinal Membran Nedir?
Epiretinal membran (ERM) gözün arka kısmında bulunan retina üzerinde ortaya çıkan bir zardır. Epiretinal membrana, bazen retinada zar, ya da ERM olarak da kısaca ifade edilebilmektedir.
Epiretinal Membran Belirtileri
ERM hiç bir belirti vermeyebilir. Bazen rutin bir göz muayenesinde doktor tarafından tespit edilebilmektedir. Özellikle rutin bir göz muayenesinde OCT adı verilen retina tomografi testi yapıldığında epiretinal membran tanısı konulabilmektedir.
ERM başlangıç aşamalarda genellikle hiç bir bulgu vermez. Ancak membran kalınlaştığında ve retinanın anatomisini bozduğunda metamorfopsi adı verilen bakılan nesnenin şeklinde bir çarpıklık ortaya çıkabilmektedir. Örneğin kişi ERM olan gözü ile düz bir çizgiye baktığında çizgiyi tam doğrusal şekilde değil biraz bükülmüş, çarpık hale gelmiş gibi görebilmektedir. İlerleyen durumlarda görmede bulanıklık ortaya çıkabilir. Daha nadiren ise çift görme (diplopi), ışığa duyarlılık ve cisimleri normalden büyük ya da küçük görme gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir.
Nedenler
Epiretinal membran retina üzerinde ortaya çıkan bir defektten kaynaklanmaktadır. Bu defektten geçen bazı hücreler çoğalarak ERM oluştururlar. ERM, şeffaf selofan bantlara benzerler bu nedenle selofan makülopati adı da verilmektedir. ERM zamanla kasılarak retina üzerinde kırışıklığa neden olabilmektedir.
ERM’ın en sık nedeni arka vitre dekolmanı adı verilen bir durumdur. Arka vitre dekolmanı aslında hemen herkeste yaşla birlikte ortaya çıkan bir durumdur. Arka vitre dekolmanı ortaya çıktığında kişiler gözlerinin önünde uçuşan cisimcikler ya da ışık parlamaları şeklinde bazı görüntüler görebilmektedir. Ancak arka vitre dekolmanı olan herkeste epiretinal membran ortaya çıkmaz. Eğer ERM nedeni olarak arka vitre dekolmanı dışında başka bir neden ortaya konulamıyorsa bu duruma idyopatik (nedeni bilinmeyen) epiretinal membran adı verilmketedir.
Epiretinal membran ayrıca, retina yırtıkları ve retina dekolmanında, retinal damar tıkanıklıklarında, göz travmalarında ve üveit adı verilen göz içi iltihabı durumlarında da ortaya çıkabilmektedir.
Risk Faktörleri
Epiretinal membran ortaya çıkma ihtimali yaşla birlikte artar ve altta yatan yukarıdakş nedenlerden biri olduğunda daha erken yaşlarda ortaya çıkar. ERM’nin en sık nedeni arka vitre dekolmanıdır. Çalışmalarda bir kısmında tedavi gerektirecek boyutta olmasa da 50 yaş üzerindeki kişilerin yüzde 2’sinde, 75 yaş üzerinde ise %20 oranında ERM olduğunu ortaya koymuştur. Kadın ve erkekler eşit derecede etkilenmektedir. Hastaların %10-20 kadarında şiddetleri farklı olsa da her iki gözde ortaya çıkmaktadır.
Tanı
ERM, rutin bir göz muayenesinde gözün arka segmentine bakıldığında hekim tarafından ortaya konulabilmektedir. Ancak bir çok durumda yapılan OCT tetkikinde muayene ile ortaya koyulmayan epiretinal membran tanısı konulabilmektedir. Bazı durumlarda epiretinal membranın altındaki nedenleri saptamak amacıyla göz anjiografisi olan FFA testi ve bazı diğer testler de yardımcı olabilmektedir.
Tedavi
Çoğu ERM başlangıç bir büyüme evresinden sonra sabit kalırlar. Bu durumda eğer kişinin görmesinde bir soruna neden olmuyorsa sadece takip edilebilirler. Çok nadir durumlarda retina üzerindeki çekinti kendiliğinden gerileyebilir. Ancak ERM ilerliyorsa ve kişinin görmesini bozuyorsa ameliyat yapılması gerekmektedir.
ERM tedavisinde kullanılabilecek herhangi bir göz damlası, besin desteği yoktur. Kesin tedavisi vitrektomi adı verilen ameliyatla olmaktadır. Vitrektomi ameliyatında gözün beyaz kısmında 3-4 adet delikle göz içerisine girilir ve gözün arka kısmında mevcut olan vitreus adı verilen jel ortamdan uzaklaştırılır. Daha sonra retina üzerindeki zar bu amaçla üretilmiş özel cerrahi aletlerle retina üzerinden soyularak alınır. Ameliyat sonrasında kişinin görmesindeki değişiklik genellikle ilk 3 ayda ortaya çıkmaktadır. Ancak bazen 1 yıla kadar görmenin düzeldiği durumlar da vardır.
Vitrektomi ameliyatının bazı riskleri vardır. Her 100 hastadan 1’inde retina yırtılması ve retina dekolmanı, her 2000 hastadan 1’inde ise göz içi enfeksiyon gelişme riski vardır. Vitrektomi operasyonu sonrasında katarakt gelişimi hızlanmaktadır. Bu nedenle özellikle 50 yaş üzerindeki hastalarda vitrektomi operasyonu ile birlikte katarakt operasyonu da yapılmaktadır.
Ameliyat Sonucunu Etkileyen Faktörler
Epiretinal membran cerrahisi sonucunda hastanın görme seviyesinin ne olacağı ile ilgili etkili olan faktörler şunlardır.
- ERM’ın ne kadar süredir var olduğu,
- ERM’ın retina üzerinde ne kadar kuvvetli bir çekinti oluşturduğu,
- ERM’ın nedeni
Randevu Alın
Doç. Dr. Fatih Çakır Gündoğan, Kayseri’de özel muayenehanesinde hizmet vermektedir. Randevu almak için burayı tıklayınız.
