Katarakt Ameliyatı Hakkında 21 Soru 21 Cevap

Katarakt Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Günümüzde kataraktın kesin tedavi şekli katarakt ameliyatı ile olmaktadır. Kataraktın ameliyat dışında günümüzde etkili bir tedavisi bulunmamaktadır. Ameliyatta saydamlığını kaybetmiş olan lens modern göz dışına alınır ve yerine yapay, üretilmiş göz içi mercekleri yerleştirilir.

Bazı hastalarımız ‘ben mercek yerleştirilmesini istemiyorum‘ şeklinde ifadelerde bulunmaktadır. Katarakt ameliyatlarında göze mercek yerleştirilmesi zorunludur.

En güncel ameliyat yöntemi fako ameliyatıdır. Fako ameliyatı günümüzde halk arasında lazerle katarakt ameliyatı olarak bilinmektedir. Aslında fako ameliyatında lazer kullanılmaz ancak dikişsiz bir ameliyat olduğu için halk arasında lazer katarakt ameliyatı olarak bilinmektedir.

Modern katarakt ameliyatının ortaya çıkması ameliyat tekniğinde önemli bir iyileşmeye neden olmuştur. Daha küçük kesiden ameliyat mümkün hale gelmiştir. Ameliyat sonrasında dikiş ihtiyacı ortadan kalkmıştır.

Ameliyatın Aşamaları

1. Hasta sırt üstü yatırılır ve ameliyat olacak gözü dışında tüm vücudu steril örtülerle kapatılır.
2. Göze anestezik damla damlatılır ve uyuşturulur. Bir takım solüsyonlarla göz sterilize edilir.
3. Göze genellikle 3 adet çok küçük kesiden girilir. Bu kesi boyutlarından bir tanesi yaklaşık 2.2 mm-2.8 mmm arasında, diğerleri ise 1 mm’nin altındadır.
4. Göz içerisine viskoelastik adı verilen madde verilerek rahat bir ortamda çalışmak hedeflenir.
5. Katarakt haline gelmiş olan lensin ön yüzünde açılan bir giriş deliğinden girilerek lens materyali göz dışına alınır. Bu esnada fako cihazının elciği kullanılır. 
6. Lensin kapsülü içinde kalan kısım tamamen temizlendikten sonra ortaya çıkan cebe yapay göz içi lensleri yerleştirilir.
7. Göz içerisine verilmiş olan viskoelastik madde dışarı alınır.
8. Giriş yerleri bir miktar ödemlendirilerek kendiliğinden kapanması sağlanır ve ameliyata son verilir

Ameliyat Ne Kadar Sürer?

Ameliyatın süresi hekimin tecrübesine, yeteneğine ve kataraktın yoğunluğuna bağlıdır. Tecrübeli ve deneyimli hekimlerin ellerinde katarakt ameliyatı yaklaşık 10 dakika kadar sürmektedir. Ancak katarakt çok yoğunsa ve ilerlemişse bu durumda süre birkaç dakika kadar artabilir. Bu süreler deneyimli hekimlerdeki sürelerdir.

Katarakt ameliyatının bazı durumlarda 1 saat-1.5 saat kadar sürdüğü de olmaktadır. Ancak bu durum genellikle yeteri kadar tecrübe sahibi olunmayan durumlarda karşılaşılmaktadır. Bu nedenle ameliyat süresi oldukça önemli bir parametre olup genellikle hekimin yetkinliği ile ilişkilidir. Hastalarımızın katarakt ameliyatı olmadan önce ameliyat olacağı hekim konusunda araştırma yapmalarını tavsiye ediyorum.

Ameliyatta Kullanılan Mercekler

Katarakt ameliyatında göz içine yapay mercek yerleştirilmesi zorunludur. Mercek ancak ameliyatta herhangi bir komplikasyonla karşılaşılmışsa yerleştirilmeyebilir. Ancak böyle olsa bile daha sonra ikinci bir ameliyatla mercek yerleştirilir.

Mercekler tek odaklı mercekler ve çok odaklı mercekler olarak iki grupta incelenebilir.

Tek odaklı mercekler kendisi üzerine gelen ışığı tek bir noktada odaklar. Bu nedenle odak noktası uzağa ayarlanmışsa bu durumda kişi ameliyattan sonra uzağı net görür, okuma için okuma gözlüğü kullanmak gerekir. Tek odaklı merceklerin kullanıldığı durumlarda bazen monovizyon tekniği adı verilen bir teknik uygulanır. Bu teknikte kişinin baskın gözü-ki bu genellikle sağ gözdür-uzağı net görecek şekilde ayarlanır, diğer göz ise yakını daha iyi görecek şekilde ayarlanır.

Çok odaklı mercekler ise akıllı lensler diye bilinmektedir. Bu merceklerin üzerinde kişinin hem uzağı hem de yakını daha iyi görmesini sağlayacak şekilde halkasal kırıcı ortamlar bulunmaktadır.

Katarakt Ameliyatı Riskli Midir?

Evet, risklidir! Ameliyatın mutlaka tecrübeli bir göz hekimi tarafından yapılması önemlidir. Tecrübeli bir hekimin elinde çok büyük oranda sorunsuz yapılabilmektedir. Ancak bazı durumlar vardır ki bu durumlarda ameliyatta karşılaşılabilecek sorunların ihtimali artabilir. Örneğin hasta çok fazla beklemişse ve katarakt çok sertleşmişse bu durumda ameliyat riski normal ameliyatlara göre biraz daha fazladır. Bu risk artışı hekimle ilişkili olmayıp, doğrudan gözle ilgili bir risktir. 

Bunun yanında daha önceden gözüne darbe gelmiş bir kişide ortaya çıkan katarakt durumunda darbeye bağlı olarak bazı riskler olabilmektedir. Bütün bu risklerin hekim tarafından hastaya anlatılması gerekmektedir. Ancak bütün bu risklere rağmen tecrübeli bir cerrahın elinde genellikle sorunsuz olarak bitmektedir.

Ameliyatta Acı Hissedilir mi?

Ameliyat genellikle lokal anestezi altında yapılmaktadır. Gözü uyuşturmak için göz damlası kullanılmaktadır. Göze damlatılan anestezik damlalar ile gözdeki ağrı hissi kaybolmakta ve ameliyat süresince hastanın ağrı hissetmemesine neden olmaktadır. Ayrıca göz içine ameliyata başladıktan sonra enjekte edilen ağrı kesicilerle de göz içinde fazladan anestezi yapılabilmektedir. Katarakt ameliyatlarında hastanın ağrı ve acı hissetmediğini kolaylıkla söyleyebiliriz. 

Katarakt Ameliyatı Olmazsam Ne Olur?

Katarakt ameliyatı gerektiği halde hasta ameliyat olmazsa ya da geciktirirse katarakt iyice sertleşir ve görme daha fazla azalır. Öyle ki ameliyat ç.ok fazla ertelenirse matür katarakt adı verilen son evre katarakt ortaya çıkar. Matür katarakt durumunda ameliyat normal bir katarakta göre daha da zorlaşır ve riskleri artar. Matür katarakt durumunda katarakt ameliyatının mutlaka tecrübeli bir hekim tarafından yapılması gerektiği konusu çok önemlidir.

Ayrıca bazı durumlarda katarakt ameliyatının çok fazla geciktirilmesi göz tansiyonunun artmasına ve glokoma da neden olabilir. Bu durumlarda katarakt ameliyatı acilen yapılmalıdır.

Katarakt Ameliyatından Sonra Göz Ne Kadar Kapalı Kalır?

Katarakt ameliyatından sonra gözün ne kadar kapalı kalacağı konusunda hekimler arasında uygulama farklılıkları vardır. Ancak Doç. Dr. Fatih Çakır Gündoğan ameliyat yaptığı hastaların 2 saat  gözünün kapalı kalmasını, daha sonra ise gözlerini açmalarını tavsiye etmektedir. Hasta gözünü açtıktan sonra damlalara başlamakta ve tekrar gözünü kapamamaktadır. 

Katarakt Ameliyatı Sonrası Bulanık Görme Ne Zaman Geçer?

Ameliyat sonrasında bulanık görme süresini etkileyen bazı faktörler vardır. Bulanık görme en sık kornea ödemine bağlıdır. Kornea ödemi ise ameliyatın süresi, hastanın yaşı, kataraktın yoğunluğu, ameliyatı yapan hekimin tecrübesi gibi bazı faktörlere bağlıdır. Ameliyat süresi kısaldıkça kornea ödemi ihtimali azalır. Ameliyat süresi ise hekimin tecrübesi ve kataraktın zorluğu ile ilişkilidir.

Ayrıca hastanın kornea tabakasındaki ödemi engelleyen hücrelerin sayısı da çok önemlidir. Hücre sayısı herkeste yaşla birlikte azalır. Hücre sayısının azalması kornea ödemi ihtimalini artırmaktadır.

Kornea ödemi genellikle zamanla azalır ve birkaç gün içinde genellikle çözülür ve hastanın görme seviyesi artar. Ancak kişinin korneasındaki koruyucu hücre satısı mm²‘de 500’ün altına düşmüşse bu durumda kornea ödemi ve görme azlığı kalıcı da olabilir. Bu nadir görülen bir durumdur. Kalıcı kornea ödemi olursa kornea nakli ile tedavi edilebilmektedir.

Ameliyatta Kullanılan Mercekler

Ameliyatta saydamlığını kaybetmiş olan doğal mercek alındıktan sonra yerine konulan göz içi merceklerin bazı çeşitleri bulunmaktadır. Göze yerleştirilen merceklerin tipi kişinin gözünde astigmat olup olmadığına göre ya da kişinin aynı anda hem uzağı hem de yakını görme hedefine bağlı olarak değişmektedir. Son yıllarda katarakt ameliyatından sonra kişinin hem yakını hem de uzağı net görmesini sağlayan akıllı mercekler kullanıma girmiştir. 

Katarakt Ameliyatı Lazerle Yapılabilir mi?

Katarakt ameliyatının tamamı lazerle yapılamaz. Sadece lensin göz dışına alınması öncesinde parçalanması işlemi lazerle yapılabilir. Ancak pratikte bu aşamanın lazerle yapılması ilave bir kazanca yol açmaz. Bahsettiğim bu parçalama işlemi 15-20 yıl kadar önce uygulanmaya başlanmış ve fakat hem ameliyat süresini çok uzattığı hem de ilave bir kazanca neden olmadığı için artık hemen hiç kullanılmamaktadır. Ayrıca bu işlem ameliyat ücretini çok artırmaktadır. Günümüzde katarakt ameliyatı fakoemülsifikasyon yöntemi ile yapılmaktadır ve sonuçları tecrübeli hekimlerin ellerinde mükemmeldir.

Ameliyat Sonrası Yapılan İşlemler

Hasta ameliyat olduktan sonra hastanede yarım saat-1 saat dinlendikten sonra evine gitmektedir. Ameliyat yapan ekip tarafından hastanın gözüne antibiyotikli göz kremi sürülerek ve göz kapama bantları ile kapatılarak evine gönderilir. Hasta evine gittiğinde 2-3 saat sonra gözünü göze bastırmadan açar. 

Ameliyat sonrasında hastaya kullanması için 3-4 adet göz damlası reçete edilir. Hastaya bu damlaları nasıl damlatılacağı anlatılır ve ayrıca bununla ilgili matbu bir bilgilendirme formu verilir. Ameliyat sonrasında bu damlalar genellikle 3-4 hafta kadar damlatılır. Bu damlalar ameliyatın hemen sonrasındaki 3-4 gün daha sık damlatılmakta, sonra ise damlatma sıklığı azaltılmaktadır. 

Ameliyat sonrasında birinci gün hasta göz hekimi tarafından kontrol edilir. Kontrol sonrasında diğer gözde de katarakt var ise o gözün ameliyatı da yapılabilir.

Katarakt Ameliyatı Ne Kadar Sürede İyileşir?

Ameliyattan sonra hasta 1. günde görmeye başlar. Ameliyatın olduğu gün puslu görmek normaldir. Eğer katarakt çok ilerlememişse bu durumda genellikle 1. günde kişi iyi görmeye başlar. 2. ve 3. gün daha net görme olmaktadır. Eğer ameliyat edilen katarakt sert ise-yani hasta ameliyat olmak için çok fazla beklemişse-bu durumda ameliyattan sonra kornea ödemi dediğimiz bir tablo ortaya çıkabilmekte ve ödemin çözülmesi bazen 1 hafta-10 gün kadar sürmektedir. Ancak bu nadir görülen bir durumdur.

Katarakt Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Katarakt ameliyatı sağlıkla ilgili bazı televizyon programlarında bahsedildiği gibi basit bir ameliyat değildir. Bu ameliyatın birçok riski bulunmaktadır. Ancak genel olarak bahsetmek gerekirse bu risklerin bir çoğu tecrübeli bir hekimin elinde sorun çıkarmamaktadır.  Katarakt ameliyatında karşılaşılması muhtemel riskleri şu şekilde sıralayabiliriz. 

• Ameliyat esnasında lensin gözün arka kısmına düşmesi,
• Ameliyattan sonra göz içi dokuların enfekte olması,
• Gözün ön ve arka kısımlarında kanama olması,
• Göz içi dokuların hasar görmesi

Katarakt Ameliyatı Zamanlaması Nasıl Yapılmalıdır?

Modern katarakt cerrahisinde eski teknikte olduğu gibi kataraktın yoğunluğunun artmasının beklenmesi ameliyatta komplikasyon riskini artıran bir durumdur. Çok beklemiş bir kataraktta ameliyat süresi uzamaktadır. Ameliyat süresinin uzaması ve ayrıca bazı başka risklerin artmasından dolayı katarakt yoğunluğu makul bir dereceye gelince alınması gerekir ve gereğinden uzun süre beklenmesi uygun değildir.

Katarakt Ameliyatı Sonrası Mercek Kayması Nasıl Anlaşılır?

Katarakt ameliyatı sonrası mercek kayması birçok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Ameliyat sonrasında mercek kayması ameliyat esnasında ortaya çıkan komplikasyonlardan kaynaklanabilir. Ayrıca ameliyattan yıllar sonra bile mercekte kayma olabilir.

Ameliyat esnasında yapay merceğin yerleştirileceği cepte ortaya çıkan yırtılmalar ve hasarlar ameliyattan sonra merceğin kaymasına neden olabilir.

Hastanın gözünde mevcut olan ve tıbbi olarak pseudoeksfoliyasyon adı verilen durum merceği yerinde tutan liflerin zayıflamasına neden olarak merceğin kaymasına neden olabilir.

Ameliyattan sonra göze alınan darbeler de katarakt ameliyatı sonrası mercek kaymasına neden olabilir.

Ancak şunu vurgulamak gerekir ki tecrübeli bir hekimin yaptığı katarakt ameliyatı sonrasında mercek kayma ihtimalleri oldukça düşüktür.

İki Göze Aynı Günde Katarakt Ameliyatı Yapılabilir mi?

Ülkemizde yaygın uygulama her iki gözde aynı günde katarakt ameliyatı yapılmaması yönündedir. Ancak bu aynı günde iki göze kesinlikle katarakt ameliyatı yapılamayacağı anlamına gelmez. Hatta bazen aynı gün operasyonu daha tercih edilebilir de olmaktadır. Aynı günde her iki göze katarakt ameliyatı yapılmamasının ana nedeni ameliyattan sonra endoftalmi adı verilen göz içi enfeksiyonu riskidir. Bu riski her iki gözde birlikte almamak için genellikle aynı gün operasyon yapılmaz. Ancak endoftalmi adı verilen enfeksiyon özellikle sterilizasyon koşullarının iyi olduğu ameliyathane ortamlarında çok nadir ortaya çıkan bir durumdur. Örneğin, Doç. Dr. Fatih Çakır Gündoğan’ın 2005 yılından bu yana hiçbir hastasında endoftalmi ortaya çıkmamıştır. İsveç ve İtalya’da aynı gün her iki gözde katarakt ameliyatı yapılması yaygındır.

Peki hangi durumlarda iki göz ameliyat yapılması tercih sebebi olabilir? Çok yaşlı ve düşkün hastalarda, ameliyata ait sistemik risklerin iki defa alınmasının istenmediği ileri derecede kalp, akciğer veya diğer sağlık sorunları olan hastalarda, ameliyathane korkusu olan panik atağı olan hastalarda aynı gün her iki gözün ameliyat edilmesi daha tercih edilebilir bir durum olabilir. Doç. Dr. Fatih Çakır Gündoğan’da bu durumlarda zaman zaman aynı gün iki göz katarakt ameliyatı yaptığı hastalar olmaktadır.

Görme Azlığının Derecesi ve Ameliyatın Zamanlaması

Ameliyat yapılması için hastanın görme seviyesi ne kadar etkilenmiş olmalıdır? Bu durum kataraktın tipine ve hastanın şikayetlerine bağlı olarak değişmektedir. Örneğin, arka subkapsüler katarakt adını verdiğimiz bir katarakt tipinde hastanın merkezi görmesi yüzde 100 olsa bile ameliyat edilebilir. Çünkü bu tarz kataraktta kişide ışık rahatsızlığı çok fazla olur ve ışıklı ortamlara girince kişinin görme seviyesi azalır. Ancak nükleer katarakt durumunda hastanın görme seviyesinin 0.7 ya da altına düştüğü zaman ameliyat edilmesi genel bir yaklaşımdır. Bunlar genel prensipler olmakla birlikte ameliyat zamanlamasının her hasta özelinde değerlendirilmesi en uygun yaklaşımdır.

Bebeklerde görülen kataraktlarda ise çok acil ameliyat yapılması göz tembelliğinin önlenmesi açısından çok önemlidir.

Ameliyat Geciktirilirse Ne olur?

Ameliyatı geciktirilirse katarakt yoğunluğu artar ve sert bir katarakt halini alır. Sert kataraktlarda kişinin görme seviyesi azalır ve ameliyat zorlaşır. Katarakt sert hale geldiğinde ameliyatta sorunla karşılaşma riski artar.

Katarakt Ameliyatı Fiyatı 2022

Ameliyat ücreti ameliyatı yapan hekim, ameliyatın yapıldığı hastane ve kullanılan göz içi mercek ve diğer malzemelere göre önemli miktarda değişiklik göstermektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu özel hastane ve Tıp Merkezlerine katarakt ameliyatı karşılığı paket fiyat olarak yaklaşık 1000 TRY civarında bir ödeme yapmaktadır.

Akıllı Mercekleri ve Katarakt Ameliyatını SGK Karşılıyor mu?

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) katarakt ameliyatlarında kullanılan mercekler için ekstra bir ödeme yapmamaktadır. SGK’nın katarakt ameliyatları için ödediği paket ücret vardır ve bu ücret oldukça kısıtlıdır. Bunun yanı sıra akıllı mercekleri SGK karşılamamaktadır. 

Katarakt Ameliyatı Kayseri

Kayseri’de katarakt ameliyatı yapan doktorların en tecrübelilerinden biri Doç. Dr. Fatih Çakır Gündoğan’dır. Doç. Dr. Fatih Çakır Gündoğan, Kayseri’de muayenehanesinde hizmet veren bir göz doktoru olup katarakt ameliyatlarını anlaşmalı olduğu özel hastanelerde yapmaktadır.