Kornea Nedir?

Kornea gözümüzün en ön kısmında bulunan ve ışığı kıran ilk saydam kısımdır. Kornea gözün toplam kırıcı gücünün yaklaşık 2/3’ünü oluşturmaktadır. Korneanın kırıcı gücü yaklaşık olarak 43 derece kadardır. 

Kornea sabit bir kırıcılığa sahiptir. Gözümüzün hem uzağı hem de yakını net görmesi ikinci bir kırıcı ortam olan lensin kırıcı gücünü değiştirebilmesine bağlıdır. Kornea hastalıkları için tıbbi terimlerin başında ‘kerato-‘ kelimesi gelmektedir. Örneğin ‘keratokonus’ hastalığı korneanın şeklinin koni gibi olmasından köken alan bir terimdir.

Korneanın Yapısı

Kornea dokusu içinde sinir lifleri yer almaktadır. Bu sinir lifleri korneanın dokunmaya, ısıya ve kimyasal maddelere karşı hassas olmasını sağlar. Korneaya yapılan bir temas göz kırpma refleksini tetikler. 

Kornea saydamdır. İçinde kan damarları yoktur. Kornea içinde bulunan hücreler oksijeninin gözyaşı içinde bulunan çözülmüş oksijenden alırlar. Hücreler ihtiyaçları olan besin maddelerini ise yine gözyaşından ve gözün iç kısmında bulunan göz içi sıvısından (aköz humor) almaktadırlar.

Korneanın çapı yaklaşık olarak 11.5 mm kadardır. Kornea kalınlığı ise merkezi kısımda 500-600 mikron, perifer (çevre) kısımlarda ise 600-800 mikron kadardır. Korneanın kalınlığı (kornea inceliği) özellikle lazer göz ameliyatı açısından önemli bir kriterdir. 

Kornea Anatomisi

Kornea 5 tabakadan oluşmaktadır. Önden arkaya doğru bu tabakalar aşağıdaki gibidir. 

1. Epitel Tabakası. Çok katlı hücrelerden oluşan tabakadır. Kornea epitelinin gözyaşı sayesinde nemli tutulmaktadır. Epitel hücreleri hızlı bölünen hücrelerden oluşmaktadır. Bazen korneada darbelere/travmalara bağlı olarak epitel hücrelerinde çizikler oluşmaktadır. Bu durumlarda gözde ağrı, batma olmakta ve fakat epitel hücrelerinin hızlı çoğalma potansiyeli sayesinde hızlı atlatılmaktadır.
2. Bowman Zarı.  Epitel hücre tabakasının altında bulunan çok ince bir yapıdır. Epitel hücreleri bu zar üzerinde oturur.
3. Stroma Tabakası. Bu tabakada Tip 1 kollajen lifleri ve bu lifleri üreten keratisnosit adı verilen hücreler bulunmaktadır. Korneada bulunan kollajen lifleri yaklaşık 200 katman şeklindedir. Bunu bir kitabın sayfalarına benzetebiliriz. Kolalajen liflerinin çok düzenli olması stromaya saydamlık kazandırmaktadır. Stroma tabakası kornea kalınlığının yaklaşık %90’ını oluşturmaktadır. Lazer göz ameliyatları esnasında üzerine lazer atışı yapılan tabaka stroma tabakasıdır.
4. Desme Zarı.  Bu zar şeklindeki yapı korneanın en alttaki yapısı olan endotel hücrelerinin üzerine oturduğu yapı olarak önem kazanmaktadır.
5. Endotel Tabakası. Bu tabakada tek sıralı endotel hücreleri yer almaktadır. Endotel hücreleri kornea stroması ile göz içi sıvısı arasındaki sıvı transferini düzenler ve stromanın kuru kalmasını sağlar.  Endotel hücreleri en üst tabaka olan epitel hücreleri gibi çoğalamazlar. Endotel hücre kaybında birbirine bitişik olan hüceler genişleyerek aradaki açıklığı kapatırlar. Endotel hücreleri işlevlerini yapamadıkları zaman stromaya sıvı geçişi olur ve kornea ödemlenir. Bu da görmeyi azaltır. 

Kornea Sorunları

Korneada sık olarak görülen sorunları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. 

• Kornea Çizikleri. Göze gelen darbeler sonucunda epitel hücreleri kaybı ile karakterize bir durumdur. Epitel hücrelerinin hızlı bölünebilmesi sayesinde hızlı iyileşir.
• Ülserler. Enfeksiyon ya da diğer bazı nedenlere bağlı olarak hem kornea epitelini hem de stromayı içine alan doku hasarlarıdır.
• Keratit. Korneanın enfeksiyon ya da enfeksiyon dışı nedenlere bağlı iltihaplanmasıdır.
• Keratokonus. Korneanın koni gibi bir şekil almasına neden olan ilerleyici bir hastalıktır.
• Korneada Yabancı Cisim. Mesleki olarak bazı kişilerde sık görülen korneaya yabancı cisim saplanması durumudur.
• Fuchs Distrofisi. Endotel hücrelerindeki bir genetik soruna bağlı olarak stromanın ödemlenmesi ile karakterize bir durumdur.
• Korneanın Damarlanması. Özellikle kimyasal travmalardan sonra ortaya çıkan korneaya damar yürümesi durumudur.
• Kornea Distrofileri. Genetik farklı nedenlere bağlı olarak kornanın saydamlığını bozan hastalıklardır.

Kornea Nakli

Korneada herhangi bir nedenden dolayı görme kalıcı bir şekilde bozulmuş ise kornea nakli bir seçenek olarak yer almaktadır. Kornea naklinin etkilenen bölgeye göre farklı tipleri bulunmaktadır. 

Kornea hastalıkları hakkında bilgi almak için burayı tıklayınız.