Graves hastalığı tiroid hormonlarının fazla üretimi ile karakterize (hipertiroidizm) bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Hipertiroidizm ile sonuçlanan fazla sayıda hastalık vardır, ancak Graves hastalığı sık olanlardan bir tanesidir.
Tiroid Göz Hastalığı olarak ta bilinen Graves orbitopati gözün içinde bulunduğu orbita adı verilen kemik yapının ve orbita içindeki kas, yağ dokusu ve bağ dokusunun iltihabi bir durumudur. Tirodi orbitopati üst göz kapağında çekme, göz kapağında ödem, kızarıklık ve ‘lid lag’ adı verilen aşağı doğru bakışta göz kapağında da aşağı doğru hareket olmaması, konjunktivit ve gözlerde öne doğru çıkma diye tanımlayabileceğimiz ekzoftalmus ile karakterizedir. Graves orbitopati adı verilen bu durum sıklıkla Graves hastalığı ile birlikte görülür ve fakat Hashimato hastalığında ve tiroid kan seviyeleri normal olan kişilerde de görülebilmektedir.
Graves Orbitopati Sıklığı
Graves orbitopatinin yıllık sıklığı kadınlarda yüzbinde 16, erkeklerde ise yüzbinde 3’tür. Hastaların %3-5’inde şiddetli ağrı, görmeyi tehdit eden kornea ülserleri ve optik sinir basısı görülebilir. Sigara içme tüm otoimmün hastalıklarda olduğu gibi sıklığı 7.7 kat artırmaktadır.
Graves Orbitopati Neden Ortaya Çıkar?
Graves hastalığında göz, tirod ve deride farklı şiddetlerde kendini gösterebilen ve kişinin kendi vücut hücrelerine karşı saldırıya geçen otoantikor adı verilen antikorların varlığı ile karakterize bir durumdur. Otoantikorlar göz kaslarındaki fibroblast adı verilen hücrelere saldırır ve bu fibroblast hücreleri yağ hücrelerine dönüşebilirler. Yağ hücreleri ve kas hücreleri büyür ve iltihaplanırlar. Orbitada bulunan toplardamarlar genişler ve orbita içindeki kanı taşıyamaz hale gelirler. Bu da orbitada ödeme neden olur.
Graves ve Bulguları
Hafif şiddetteki hastalık durumlarında sıklıkla kendiliğinden şiddeti zamanla azalır ve gözyaşı kullanımı ve sigara kullanımının bırakılması gibi gözde kuruluk ve rahatsızlık hissini azaltan önlemlerle geçiştirilebilir. Ancak şiddetli durumlar tıbbi acil durumlardır ve kortizol ve siklosporin adı verilen ilaçlarla tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu ilaçların yanında infliximab, etanersept ve anakinra adı verilen iltihap dağıtıcı biyolojik ilaçlar da denenmektedir.
Önleme
Sigara içmeme en sık yapılan tavsiyedir. Bunun dışında graves orbitopatiyi önleme konusunda yapılan çalışmalar azdır. Ancak selenyum kullanımı ve statin adı verilen ilaçların kullanımı konusunda bulgular mevcuttur.
Graves Orbitopati Tedavisi
Bazı kişilerde bir yıl içinde kendiliğinden düzelme saptanıyorsa da birçok hasta tedavi gerektirmektedir. Yapılacak ilk iş tirodi hormon seviyelerinin normal değerlere çekilmesidir. Gözün kornea tabakasının aşırı öne çıkmadan dolayı ülsere olmasını önlemek için sık sık yapay gözyaşı kullanımı önemlidir. Orbita içindeki ödem ve doku büyümesini azaltmak için kortizol diye bilinen kortikosteroid grubu ilaçlar etkili bir tedavidir. Ancak yan etkilerinden dolayı uzun süre kullanımı konusunda dikkatli olunmalıdır. Radyoterapi orbita içindeki ödemi azaltmak için kullanılan başka bir tedavi alternatifidir. Ancak radyoterapi kullanımı konusunda hala tartışmalar mevcuttur. İltihaplanma ve ödemi azaltmanın basit ve fakat etkili bir yolu sigara içmeyi bırakmaktır. Sigara içinde iltihabi reaksiyonu artırıcı maddeler bulunmaktadır.
Ağır Graves Orbitopati durumlarında optik sinirin uzun süre bası altında kalması sonucunda optik atrofi adı verilen kalıcı sinir hasarı ortaya çıkabilir. Bu durum ağır görme kaybı ile karakterizedir.
