Miyop Nedir? Miyop Belirtileri ve Tedavisi

Miyop Nedir?

Miyop uzağı görememe sorunudur. Miyop 40 yaş altında az görmenin en sık nedenidir. Bununla birlikte son yıllarda toplumda miyop sıklığı alarm verecek hızda artmaktadır. Dünya çapında yapılan araştırmalarda 2000 yılında miyop sıklığı %25 civarlarında iken 2050 yıllarında alarm verdirecek şekilde %50 seviyelerine çıkacaktır. 

Miyop Belirtileri Nelerdir?

Miyop belirtileri başlıca şunlardır.

• Uzaktaki nesneleri bulanık görme
• Gözleri kısarak bakma
• Özellikle araba kullanırken geceleri zorlanma
• Yol işaretlerini ve plakaları okumada zorlanma
• Televizyonda alt yazıları okuyamama
• Gözde zorlanmaya bağlı baş ve göz ağrısı

Çocuklarda Miyop Belirtileri

Miyop çocuklar uzağı net görmezler. Uzağa bakarken gözlerini genellikle kısarlar. Bu nedenle okulda tahtadaki yazıları okumakta zorluk çekerler.  Ancak bir çok defa çocuk bunun anne-babasına anlatmayabilir ve mevcut görme seviyesinin zaten normal olduğunu düşünebilir. Bu durumdan şüphelenildiğinde hızlı bir şekilde göz muayenesi uygun olacaktır.

Çocuklarda Miyop Nasıl Engellenebilir?

Miyopun tamamen engellenmesi mümkün olmayabilir. Çünkü genetik altyapı da miyop ortaya çıkmasında önemlidir. Ama bazen sürekli dijital ekranlara maruziyet, sürekli cep telefonu, tablet ve bilgisayar ekranı karşısında zaman geçirmek miyopun artmasına neden olan önemli bir faktördür. Bu nedenle miyop çocukların bu konuya dikkat etmeleri önem arzetmektedir.

Miyop Testi Nedir?

Miyop testi diye özel bir test yoktur. Normal bir göz muayenesinde 6 metre mesafeden okutulan harfler ya da sayılar miyop testi olarak kabul edilebilir. Halk arasında bahsedilen de budur.

Miyop Astigmat Nedir?

Miyop astigmat hem miyopinin hem de astigmatın birlikte olmasıdır. Miyop astigmat durumunda da temelde kişi uzağı göremez. Ancak gözde zorlanma, göz ağrısı ve baş ağrısı belirtileri daha yoğun ve daha sık görülmektedir.

Miyop Nedeni Nedir?

Miyopi gözün ön-arka uzunluğu (kornea-retina arası mesafe) kırıcı ortamların kırma gücüne göre daha fazla ise ortaya çıkmaktadır.  Durum böyle olduğunda kornea ve lensten kırılan ışık demeti retina üzerine değil retinanın önüne düşer. 

Bununla birlikte miyopi yukarıdaki durumun tam tersine kornea ve lensin ışığı kırma gücünün normalden fazla olması durumunda da oluşabilmektedir. Keratokonus ve kataraktı olan bazı hastalarda ortaya çıkan miyopi türleri bu kapsam içindedir. 

Miyopi tipik olarak çocukluk çağında başlamaktadır. Ebeveyninizde olması durumunda sizde de miyopi olma ihtimali normal popülasyona göre daha yüksek ihtimaldir.Erişkin yaşına gelindiğinde miyopi genellikle sabit hale gelir ve artış durur ama bu durum kural değildir. Yani erişkin yaşlarda da miyopi artabilmektedir.

Miyop Tedavisi

Miyop gözlüklerle, kontakt lenslerle ve refraktif cerrahi yani excimer lazerle düzeltilebilmektedir.

Miyop derecesine bağlı olarak gözlüğü veya kontakt lensi tüm gün boyunca ya da araba kullanırken ve sinema izlerken olduğu gibi sadece ihtiyaç duyduğunuz zamanlarda kullanabilirsiniz.

Miyop için kullanılan gözlüklerde iyi tercihler yüksek indeksli (daha ince ve hafif camlar)  ve anti-reflektif kaplamaya (yansımayı önleyici) sahip camlar  olacaktır. Bunun dışında ultraviyole ışınlarından ve yüksek enerjili mavi ışıktan korunmak için fotokromik camlar da kullanılabilir.

Eğer miyop iseniz gözlük ve kontakt lens reçetenizin ‘sphere’ yazan kısmında bir eksi işareti (-) olacaktır. Eksi işaretinin yanındaki numara ne kadar yüksek ise miyopluk dereceniz de o derecede yüksek olacaktır.

Lazer Göz Ameliyatı ve Miyop

Lazer göz ameliyatı ile gözlük ve kontakt lens kullanım ihtiyacını tamamen ortadan kaldırabilir. Lazer göz ameliyatı günümüzde excimer lazer teknolojisi ile kullanılmaktadır.

• PRK yönteminde kornea yüzeyindeki epitel hücreleri kaldırıldıktan sonra korneadan bir kısım lazerle buharlaştırılır ve ışığın tam retina üzerine odaklanması sağlanır. 
• LASİK yöntemi en sık refraktif cerrahi yöntemidir. Bu yöntemde önce kornea üzerinden ince bir flep kaldırılır, excimer lazer uygulanır ve flep tekrar yerine kapatılır. 
• Smile Lazer yönteminde ise kornea iç dokusundan lazerle çıkarılan bir parça ile miyop tedavisi uygulanır. 

Bunların dışında ortokeratoloji adı verilen bir yöntem de bulunmaktadır. Bu yöntemde sert gaz geçirgen lensler uyurken korneayı yeniden şekillendirmesi amacıyla göze takılır. Sabah lens çıkarıldığında kornea geçici olarak yeni şeklini korur ve gün içinde gözlük ya da kontakt lens ihtiyacı olmadan net görüş sağlamak mümkün olabilmektedir.

Korneal refraktif terapi adı verilen ortokeratoloji ve sert gaz geçirgen lenslerin kullanıldığı bir yöntem de geçici olarak hafif ve orta dereceli miyop tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir. Her iki yöntem de LASİK için yaşı henüz küçük olan kişiler için iyi alternatiftir.

Fakik IOL ve Miyop Tedavisi

Bunların dışında fakik İOL adı verilen bir mercek ameliyatı da bulunmaktadır. Bu yöntem miyop derecesi yüksek olan ve excimer lazer için ince bir korneası olan hastalar için uygundur. Fakik IOL yöntemi aslında kontakt lens gibi çalışır. Farkı göz içerisine ameliyatla yerleştirilmesidir. Fakik IOL ameliyatında kataraktlı hastalarda yapıldığı gibi gözün kendi lensi çıkarılmaz, tersine gözün kendi lensi üzerine yapay bir mercek daha yerleştirilir.

Miyopi Nasıl Kontrol Altına Alınabilir?

Dünyada miyop sıklığı arttıkça miyopiyi kontrol altına almak için gösterilen ilgi de artmaktadır.

Bu anlamda çocuklarda bifokal ve progresif camlar ile gaz geçirgen sert kontakt lensler denenmiştir. Bu denemelerde farklı sonuçlar elde edilmiştir.

Son klinik çalışmalar düşük doz atropin göz damlalarının az yan etki profili ile miyopi ilerlemesini azalttığını göstermiştir. Ancak hala bazı çocuklarda etki göstermemektedir.

2017 yılında sunulan bir çalışmada ikili fokus özelliği olan bir kontakt lensin 8-12 yaş arasındaki çocuklarda miyopi ilerlemesini tek odaklı kontakt lens kullanımına göre azalttığı ifade edilmiştir.

Özel dizayn edilmiş bir multifokal lensin konvansiyonel kontakt lens kullanan çocuklarla karşılaştırıldığında miyopi progresyonunu birinci yılda %59, ikinci yılda %54, üçüncü yılda ise %52 azalttığı gösterilmiştir.

Dejeneratif Miyopi

Çoğu durumda miyopi göz sağlığına önemli bir zararı olmayan bir durumdur. Ancak miyopi bazen o kadar fazla ilerleyici olabilir ki dejeneratif bir sorun haline gelebilir.

Malign ya da patolojik miyopi adı da verilen dejeneratif miyopi erken çocukluk dönemlerinde başlayan nadir bir durumdur. Toplumda sıklığı yaklaşık %2 seviyesindedir ve körlüğün önemli nedenlerinden bir tanesidir.

Dejeneratif miyopi de göz hızlı bir şekilde büyür ve bu da miyopinin hızlı ilerlemesine ve görme kaybına neden olur. Patolojik miyopisi olan kişilerde retina dekolmanı ve gözün arka kısmında anormal damarlardan kanama gibi riskler normal topluma göre daha fazladır. 

Dejeneratif miyopide ayrıca katarakt ihtimali de fazladır.

Biraz Daha Ayrıntı: Gözün Ön-Arka Uzunluğu

Normal bir gözün anatomik yapısını şematik olarak aşağıda görmekteyiz. Normal popülasyonda gözün ön-arka çapı yaklaşık olarak 22-23 mm kadardır. Gözün ön-arka çapı ne kadar fazla ise kişinin miyop olma ihtimali o derecede fazladır. Örneğin, gözünün ön-arka çapı 26 mm olan bir kişi çok büyük ihtimalle miyoptur. Burada konumuz olmamakla birlikte gözün ön-arka çapı 20 mm olan bir kişi ise büyük ihtimalle hipermetroptur. Burada ‘çok büyük ihtimalle’ bahsediyorum, çünkü gözün kırıcı ortamlarının (kornea ve lens) kırma miktarı da etkendir.

Gözün Kırıcı Ortamları

Gözün en ön kısmında ışığın üzerine düştüğü kornea tabakası yer alır. Korneayı geçen ışık gözün iç kısmına girer ve daha sonra lensten geçer ve retina üzerine odaklanması gerekir. İşte kornea ve lens gözün kırıcı ortamlarıdır ve kişinin miyop ya da hipermetrop olup olmayacağı üzerinde etkilidir. Korneanın kırıcılığı normal toplumda 42-44 derece, lensin kırıcılığı ise yaklaşık olarak 20 derecedir. İşte kornea ya da lensin kırıcılığını etkileyebilen keratokonus, katarakt gibi bazı hastalıklar kişinin miyop olmasına neden olabilmektedir. Ancak günlük hayatta miyop olma durumundan bahsedilirken genellikle bu hastalıklara bağlı olan miyopi kast edilmez. 

Miyop Kaç Yaşında Ortaya Çıkar?

Miyopi istisnaları olmakla birlikte genellikle çocukluk yaşlarında ortaya çıkar ve erken yetişkinlik dönemlerine kadar miyopi derecesi artar. Genellikle 18 yaşından sonra miyopinin artması durmaktadır. Ancak bu durum kural değildir ve bazı kişilerde uzun yıllar artmaya devam edebilir. Bu nedenlerle herhangi bir şikayeti olmasa bile her çocuğun okul öncesinde mutlaka muayene edilmesi gerekir. Miyopi tespit edilirse 6 ay aralıklarla kontrol edilmesi uygun olacaktır.