Körlük Nedir? Tedavi Edilebilir Mi?

Körlük görme duyusunun tama yakın ya da tamamının kaybedilmesidir. Görme duyusu için ışık, göz, görme siniri (optik sinir) ve beynin tam bir uyum içerisinde çalışması gerekmektedir. Işıksız bir ortamda görme mümkün değildir. Göz ışık enerjisini retina adı verilen tabaka yoluyla elektriksel enerjiye çevirir. Görme siniri ortaya çıkan elektriksel uyarıyı beyindeki görme merkezine taşır. Görme merkezine ise gördüğümüz 3 boyutlu dünyayı algılarız. 

Yukarıdaki açıklamamdan da anlaşılacağı gibi görme işlemi beyindeki görme merkezinde gerçekleşmektedir. Bu nedenle beyni etkileyen ir çok hastalıkta göz sağlıklı olmasına rağmen körlük yaşanabilmektedir. 

Yasal Körlük Nedir?

Yasal körlük devletlerin ortaya koyduğu körlük tanımıdır. Bir gözde 0.1 ve daha az görme genellikle yasal körlük şeklinde tarif edilmektedir. Yasal körlük tanımına giren görme engelli bireyler belirli haklara sahip olabilmektedirler. 

Körlük Nedenleri

Bir çok farklı göz ve beyin hastalığı körlükle sonuçlanabilmektedir. En sık görülen körlük nedenleri kornea skarları, göz tansiyonu, katarakt, sarı nokta hastalığı, tavuk karası hastalığı (retinitis pigmentoza), doğuştan gelen retina distrofileri (rod-kon distrofileri), retina damar tıkanıklıkları, farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan görme sinir hasarları (optik atrofi), papilödeme neden olan kafa beyin tümörleri, beyin kanamaları, beyin ameliyatları, göze gelen travmalar, kafa travmaları ve kafa içi basınç artışı sendromu (KİBAS)’dır. 

Ülkelere ve ülkelerin sosyo-ekonomik durumlarına göre en sık körlük nedenleri değişmektedir. Afrika kıtasında en sık körlük nedeni katarakttır. Bunu nedeni sağlık hizmetine ulaşmada çok büyük sıkıntı olması ve beslenme ve hijyen şartlarındaki olumsuz durumlardır.  

Amerika ve Avrupa’da ise ortalama ölüm yaşı yüksek olup sağlık hizmetine ulaşım daha kolaydır. Bu ülkelerde en sık görülen körlük nedeni sarı nokta hastalığıdır. 

Körlük Tedavi Edilebilir Mi?

Körlük halk arasında kalıcı görme kaybı olarak bilinmektedir. Tıbbi anlamda ise bir gözün görmesinin tamama yakın kaybına körlük denilmektedir. Körlüğün tedavi edilebilir olması nedenine bağlıdır.

Örneğin katarakt körlük yapabilmektedir. Ama katarakt ameliyatı ile tamamen tedavi edilebilir bir durumdur.

Sarı nokta hastalığı tedavi ile tamamen ortadan kaldırılabilen bir durum değildir. Ancak yine de tedavi ile kısmen ya da büyük ölçüde hastanın görmesini artıran tedavi yöntemleri de vardır. 

Optik atrofi adı verilen körlük nedeni görme sinirindeki kalıcı hasarı ifade etmektedir. Optik atrofi tedavi edilebilir bir durum değildir. Kalıcı görme kaybı yapmaktadır. 

En sık nedenlerden bir tanesi halk arasında tavuk karası adı verilen retinitis pigmentoza hastalığıdır. Gece körlüğü olarak da bilinmektedir. Bu hastalığın farklı genetik geçişlere sahip tipleri bulunmaktadır. Tavuk karası hastalığının etkili bir tedavisi yoktur ve kalıcı körlük nedenidir. 

Beyin tümörleri, beyin kanamaları, beyin damar tıkanıklıkları ve beyin ameliyatlarına bağlı görme kayıpları görülebilmektedir. Bu durumlarda körlük ortaya çıkabilir ve kalıcı olabilir. Ancak bu gibi sorunlar kişiden kişiye çok değişken olabilmektedir. Herkeste körlükle sonuçlanmayabilir.

Göz tansiyonu en sık körlük nedenlerinden bir tanesidir. Göz tansiyonu bir çok farklı göz sorununa bağlı olarak ortaya çıkabilir. Göz tansiyonu olan hastalar damlalarını düzenli damlatmazlar ise ya da ameliyat olmakta geç kalırlarsa bu durum kalıcı görme kaybı ile sonuçlanabilmektedir. Ancak bazı durumlarda göz tansiyonu her ne yapılırsa yapılsın körlükle sonuçlanabilmektedir.

Retina damar tıkanıklıkları da en sık körlük nedenlerindendir. Bu durumlar genellikle hipertansiyonu ve diyabeti olan kişilerde ortaya çıkmaktadır. Damar tıkanıklığı durumlarında tıkanıklığın atardamar ya da toplardamarda olması ve tıkanan damarın büyüklüğü kalıcı ağrı görme kaybı ile sonuçlanıp sonuçlanmayacağı üzerinde etkilidir.

Göze gelen travmalar ve kafa travmaları da hem gözde hem de görme sinirinde zedelenmeye neden olarak kalıcı görme kaybı ile sonuçlanabilir.

Körlük Önlenebilir Mi?

Bazı durumlarda önlenebilir. Örneğin kataraktı olan bir kişi katarakt tam olarak görmeyi azaltmadan ameliyat yapılırsa önlenmiş olur. Ya da göz tansiyonu olan hastalar göz damlalarını düzenli olarak damlattıkları takdirde körlükle sonuçlanmama ihtimali yüksektir. 

Kimler Risk Altındadır?

Körlük için risk grupları olarak şunları sayabiliriz. 

• Yaş: Yüksek yaş katarakt, göz tansiyonu, sarı nokta hastalığı, retina damar tıkanıklıkları ve beyin kanamaları için risk faktörüdür.
• Şeker Hastalığı
• Hipertansiyon
• Anne-babanın akraba evliliği olması bazı genetik hastalıklar için risk faktörüdür.
• Genetik yatkınlık

Gece Körlüğü Tedavisi Var Mıdır?

Gece körlüğünün tedavisi yoktur. Gece körlüğü adı da verilen retinitis pigmentoza (tavuk karası) hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Bu hastalık fazla sayıda genetik mutasyondan köken alabilen bir durumdur. Günümüzde bu hastalığın tedavisinde yapılan kök hücre nakillerinin de etkisi sorgulanmaktadır.