Optik Nevrit Nedir?

Optik nevrit görme sinirinin iltihaplanmasıdır. Görme siniri göz ile beyin arasında uzanan ve gözde ışık uyaranı sonucu ortaya çıkan elektriksel yanıtı beyne taşıyan sinirdir.

Optik sinir iltihaplandığı zaman göz ile beyin arasındaki iletişim bozulacağı için görme bulanıklaşır. Optik nevrit görme kaybı yanında gözde ağrıya da neden olabilir. Ayrıca görme sinirinde ödem ortaya çıkabilir ve bu bazen muayenede doktor tarafından tespit edilir. Optik nevrit hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilir.  Bir çok nedene bağlı olarak ortaya çıkar. 

Tek bir optik nevrit atağı geçiren çoğu kişide tedavisiz olarak görme seviyesi genellikle düzelmektedir. Ancak bazı durumlarda kortizol içeren ilaçlar iyileşmeyi hızlandırmaktadır. 

Optik Nevrit Nedenleri

Optik nevritin kesin nedeni bilinmemektedir. Kişinin bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi görme sinirini hedef alması sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Optik sinirin çevresinde bulunan miyelin kılıfının hasar görmesi sonucunda optik sinirde ileti yavaşlamaktadır. 

• Multiple Skleroz (MS). MS hastalığı beyinde sinirlerin etrafında bulunan miyelin kılıfına bağışıklık sisteminin saldırması sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Tek bir optik nevrit atağı geçiren kişilerde ilerleyen yıllarda MS hastalığının ortaya çıkma ihtimali % 50’dir. Geçirilen atak esnasında yapılan bir MR tetkikinde beyinde lezyon da var ise bu durumda risk artmaktadır. 
• Neuromiyelitis Optika. Bu hastalıkta hem omurilik hem de optik sinir iltihaplanmaktadır. Neuromyelitis optika da MS hastalığına benzer ve fakat bu hastalıkta beyin sinirlerinin hasar görmesi MS hastalığında olduğu kadar sık değildir.  Ancak bu hastalık MS’e göre daha şiddetlidir ve ataklar sonrasında iyileşme daha nadirdir. 
• Enfeksiyonlar. Lyme hastalığı, kedi tırmığı hastalığı, sifiliz gibi bakteryel enfeksiyonlar, kızamık, kabakulak ve herpes gibi viral enfeksiyonlar optik nevrit nedeni olabilirler.
• Diğer Hastalıklar. Sarkoidoz, Behçet Hastalığı ve Lupus tekrarlayan optik nevrite neden olabilmektedirler. 
• İlaçlar ve Toksinler. Tüberküloz (verem) tedavisinde kullanılan etambutol ve antifiriz ve bazı boya ve çözücüler içinde bulunan metanol isimli maddeler görme siniri iltihabına neden olabilmektedirler. 

Optik Nevrit Bulguları

Optik nevrit genellikle bir gözü etkilemektedir. Hastaların şikayetleri genellikle şunlardır:

• Ağrı. Optik nevrit geçiren çoğu kişide göz hareketleri ile artan ağrı ortaya çıkmaktadır. Ağrı bazen gözün arkasında künt bir şekilde de ortaya çıkabilmektedir.
• Görme Kaybı. Çoğu hastada en azından geçici bir görme kaybı ortaya çıkar. Görme kaybının şiddeti hastadan hastaya değişir. İlk birkaç gün içinde görme kaybı genellikle artar ancak birkaç hafta ve ay içinde görmede genellikle düzelme ortaya çıkar. Ancak bazı hastalarda görme kaybı kalıcı olarak ortaya çıkmaktadır.
• Görme Alanı Kaybı. Görme kaybı bazen merkezi alanda bazen ise periferik görme kaybı adı verilen çevresel alanda ortaya çıkar.
• Renk Görme Kaybı. Optik nevrit genellikle renk görmede azalmaya neden olmaktadır. Renkler daha mat algılanır.
• Işık Çakmaları. Bazı hastalar göz hareketleri ile birlikte ortaya çıkan ışık çakmaları tarif etmektedirler.

Risk Faktörleri

Optik nevrit için risk faktörleri şunlardır.

• Yaş. Genellikle 20-40 yaş arasında ortaya çıkar.
• Cinsiyet. Kadınlarda daha sıktır.
• Irk. Beyaz ırkta daha sık ortaya çıkar.
• Genetik Mutasyonlar. Bazı genetik mutasyonlarda optik nevrit ve MS hastalığının ortaya çıkma riski fazladır.

Komplikasyonlar

Optik nevrit komplikasyonları şunlardır.

• Optik Sinir Hasarı. Tek bir optik nevrit atağından sonra bile optik sinirde kalıcı hasar görme kaybı ortaya çıkabilir, ancak bu durum her zaman kalıcı görme azlığına neden olmaz.
• Görme azalması. Bazı kişilerde kalıcı renk görme sorunu ortaya çıkabilir. Bazı kişilerde kalıcı görme azlığı da görülebilir (optik atrofi)
• Tedavinin Yan Etkileri. Optik nevrit tedavisinde kullanılan kortizol içeren ilaçlar vücudu enfeksiyonlara karşı daha açık hale getirir. Kortizol ilaçları ayrıca kişilik değişikliklerine ve kilo almaya da neden olabilir.

Optik Nevrit Tanısı

Optik nevrit tanısı genellikle zor değildir. Tanıda doktorunuzun kullanacağı yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz.

• Rutin bir göz muayenesi. Rutin bir göz muayenesinde görme seviyeniz, renk görme seviyeniz ve görme alanınız değerlendirilecektir.
• Oftalmoskopi. Gözün arka kısmı bu yöntemle yani göz dibi muayenesi ile değerlendirilir. Optik sinirde ödem olup olmadığı ortaya konulur.
• Göz bebeğinin ışığa reaksiyonu. Normalde göz bebekleri ışığa maruz kaldığında küçülür. Ama optik sinir ortaya çıktığında göz bebeğinin ışığa verdiği reaksiyon azalır. Anizokori (göz bebeklerinin farklı büyüklükte olması) ortaya çıkabilir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR). MR ile beyinde ve optik sinirdeki lezyonlar görüntülenir. Ortaya çıkan lezyonlar MS hastalığının ortaya çıkma riskini artırır. MR ile görme alanı kaybı yapabilen tümör gibi nedenler de ekarte edilebilir.
• Kan testleri. Enfeksiyonlar ya da bazı spesifik antikorlar kan testleri ile araştırılabilir. Neuromiyelitis optika hastalığında spesifik antikorlar kanda bulunmaktadır. 
• Optik Koherens Tomografi (OCT). Bu test ile gözün arka kısmında görme sinirini oluşturan sinir liflerinin kalınlığı tespit edilerek optik nevritten etkilenip etkilenmedikleri değerlendirilir. 
• Görme Alanı Testi. Optik nevrit hem merkezi hem de periferik görme alanı sorunlarına yol açabilir. Görme alanı testi ile bu durum değerlendirilir. 
• VEP testi (Görsel Uyarılmış Potansiyeller).  VEP testi ile kişi satranç tahtası şeklindeki bir desene bakarken beynin arka kısmındaki görme merkezinde ortaya çıkan yanıtlar elde edilir. Optik nevrit durumlarında göz ile görme merkezi arasında geçen sürenin uzaması VEP testi ile ortaya konmaktadır. 

Tedavi

Optik nevrit genellikle kendiliğinden düzelir. Bazı durumlarda optik sinirdeki iltihaplanmayı azaltmak için steroid ilaçları (kortizol) kullanılır. Steroid tedavisinin muhtemel yan etkileri kilo alma, kişilik ve duygu durum değişiklikleri, yüzde kızarıklık, mide sorunları ve uykusuzluktur.

Steroid tedavisi genellikle damar yolu ile verilmektedir. Steroid tedavisi ile görme daha hızlı bir şekilde düzelmektedir. Ancak bu tedavi muhtemelen nihai görme seviyesini etkilememektedir. 

Steroid tedavisi yetersiz kaldığında ve şiddetli görme kaybı devam ettiğinde plazma değişimi bazı kişilerde görme artışına neden olmaktadır. Çalışmalar plazma değişiminin optik nevrit tedavisinde etkili olduğunu henüz göstermemiştir.